อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ : หน้า 63/118

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 62 ๑๐ ถึง ๔๐ เรียกว่าจำนวนสิบ เมื่อต้องการจะทราบว่ากี่สิบ หรือสิบ อะไร คือ ๒๐ หรือ ๓๐ เป็นต้น ให้เอาจำนวนหน่วยคูณจำนวน ๑๐ จักรู้ได้ เช่น ๓๐ เมื่อตั้ง ๑๐ แล้วเอา ๓ › คูณเป็นต้น. แต่ในภาษาบาลี มีอยู่โดยเฉพาะ เช่น ทส= ๑๐ วิสติ = ๒๐ ตีสติ = ๓๐ เป็นต้น. แต่บางศัพท์ซึ่งน่าคิด คือ ท่านให้เอาท ที่ ทส เป็น 1 ใน เมื่อต่อกับจำนวนเศษของสิบ เช่น เตรส ๑๓ เป็นต้น และให้เอา ท หรือ ร เป็น ฬ ได้ ในเมื่อ 2 อันเป็นเศษของ ๑๐ คือ ๑๖ ถูก แปลงเป็น โส แล้ว จึงเป็น โสฬส. และบางแห่งท่านให้ลง ติ หลัง ศัพท์เหล่านี้ได้บ้าง คือ วีสติส เป็น วีสติ ตีสติ และให้เอา สระที่สุดของ เอก ทวิ อฏฺฐ (อันเป็นเศษของสิบ) เป็น อา บ้าง จำเป็น เอกาทส ทุวาทส อฏฐารส (ตามนัยมูลกัจจายนะ หน้า ๒๔๘-๒๓๔) อนึ่ง จำนวนที่ยังขาดอยู่ ๑ จักเต็มในจำนวน ตั้งแต่ ๒๐ ขึ้นไป เช่น ๑๕-๒๕-๓๕ เป็นต้น ท่านไม่นิยมใช้ศัพท์ นว ต่อข้างหน้า ให้นิยมนับเป็นต้นว่า ยี่สิบหย่อนหนึ่ง คือ ๑๕ นั้นเอง ในที่เช่นนั้น ให้ใช้ศัพท์ว่า เอก+อูน = เอกูน ซึ่งแปลว่าหย่อนหนึ่ง หรือยังขาด อยู่หนึ่งที่จะเต็มในจำนวนนั้น ๆ ไม่ได้ประกอบตามที่น่าจะเป็นได้ เช่น ๑๕ เป็น นวทส, ๒๕ เป็น นววีสติ, ๓๕ เป็น นวติสติ ตามที่ท่านนิยมต้องประกอบดังนี้ ๑๙ เอกูนวีสติ, ๒๙ เอกูนสติ, ๓๙ เอกูนจตุตาพีส, ฯเปฯ เอกูนสติ.