การวิเคราะห์ศัพท์และปัจจัยในภาษาไทย : หน้า 44/121

ประโยค - อธิบายบาลใว้ยาง่าน นามิกัด และกริยากัด - หน้าที่ 43 กมุมรูป กมุมสาระนะ สุขชีวิต เป็น สุขหน้าบีว ชีว ัว ธฏุ ข ปัจจัยบเสี่ยง ว่า สุขน สุขีต-ตี สุขีว.(เทน อนันา) ช่วยเป็นอยู่ได้โดยง่าย เหตุนัน ชื่อว่า ความเป็นอยู่ได้โดยง่าย การตั้งวิเคราะห์สำหรับศัพท์ที่ลงา ปัจจัย ซึ่งมี ทุ สุ เป็นบท หน้าๆ ท่านใช้คำว่า ทุกขน แทน ส่วน สุ ก็ใช้คำว่า สุขน แทน และวางไว้หน้ากริยาสมอ. อื่น พึงสังเกตศัพท์ที่มี ทุ, สุ เป็นบทหน้า มิใช่ลง บัจจัยทั้งหมด เพราะบทหน้าทั้ง ๒ นี้ อาจนำไป ประกอบกับศัพท์อื่นมิใช่ ๆ ปัจจัยก็ได้ เช่น สุข ทุกข์ ลูกคิด ทุกขดี เป็นต้น เหล่านี้ หาใช่ ปัจจัยไม่ ส่วนศัพท์ที่ลงง ปัจจัยนั้น ต้อง สังกัดที่ตัวฐาน คือ ที่ สุขนๆไม่กลลง คงไว้ตามรูปเดิม เช่น สุโณ เป็น สุ บทหน้า วจ ฑฏุ, ทุกฺโฒ เป็น ทุก บทหน้า กรว ฑฏุ, ทุกฺโม เป็น ทุก บทหน้า หม ฑฏุ เป็นต้น อิส เป็นบทหน้า เช่น อิสลกร์ เป็น อิส บทหน้า กรว ฑฏุ ลง ปัจจัย ลงเสือ ช้อน ๆ ว่า อิส กริตติ อิสกุติ (กรรมโฒ) (เทน อนันา) ย่อมทำ หน่อยหนึ่งเหตุุนัน (กรรมนัน) ชื่อว่า อันเทพทำหน่อยหนึ่ง เป็นกัมรูป กัมมสาระนะ สำหรับ อิส นี้ ท่านกล่าวว่า เป็นอปปิตตาวาเป็นฐ คือนิยามที่กล่าวถึงอรรถว่า น้อย และไม่อ่อยปรากฏว่าใช่ในปกรณ์ ต่าง ๆ มากนกัน. ฌฏฐุ ลงปัจจัยนี้ เมื่อสำเร็จรูปแล้วเป็น กัมมรูป กัมม-