ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่าง นามคติ และ กิริยคติ - หน้าที่ 114
คุณทิ ปัจจุบันนี้ในมิมวาจาเหตุมีมาวาจาและ ภาวาจา
ไม่มีที่ใช้ เพราะท่านใช้ ตถ ปัจจัยแทน
องค์ ถ้าธาตุมิอาสำหนำหน้า ให้แปลปัจจัยทั้ง 3 เป็น ย
(ข้อยกมาให้ คุณ ปัจจยัมคำนี้) เช่น :-
อทาย ถือเอาแล้ว อา+ทา ธาตุ ในความถือเอา
ปาย ละแล้ว ป+หา ธาตุ ในความละ
นิสสุาย อัสสัมแล้ว นิ+สี ธาตุ ในความอัสสัม
ปฏุาย เริ่มตั้งแล้ว ป+ชา ธาตุ ในความตั้งไว้
อภิญญาย รู้ยิ่งแล้ว อกิจ+บา ธาตุ ในความรู้
โอทาห ละแล้ว ออ+หา ธาตุ ในความละ
ที่แปลเป็น ย ปรากฏอยู่มีมามีผลเฉพาะธาตุตัวเดียวที่มี
อา เป็นที่สุด ถ้าธาตุมิรอ้อื่นเป็นที่สุด ก็ต้องเป็นธาตุชนิดที่แปลง
ให้เป็น อา ได้ เช่น นิ สสุาย นิ สี ธาตุ แปล อา เป็นต้น
ถ้าธาตุมีอย่างอื่นเป็นที่สุด ก็แปล ย ปัจจุบันกับที่สุดธาตเป็นต่าง ๆ ไป
ถึงมี ปรากฏไม่ฉันนั้น ดังนี้:-
ถ้ามี ม เป็นที่สุด แปลง ย กับที่สุดธาตุเป็นมุม
อาคุม มาแล้ว อา+คุม ธาตุ ในความไป (อา กลับความ)
นิภุม แล้ว นิ+พนุ ธาตุ ในความออก
ธาตุมิ ท เป็นที่สุด แปลง ย กับที่สุดธาตุเป็น ชฌ
อุปุปซุ เกิดขึ้นแล้ว อ+ปท ธาตุ ในความเกิด
ปูษซ ประมาณแล้ว ป+ม ท ธาตุ ในความมา