การอธิบายบาลีและกริยาติด : หน้า 106/121

ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่างนุ่มนวลและกริยาติด - หน้าที่ 105 2. ไม่มทีสุดธรรมุด แตต้องลง อิ อาม คำก็กรุณา มี ๒ ตัว เมื่อไม่มทีสุดธรรมุด ต้องลง อิ อาม เช่น เวทิตุปพ์, ภาสิตุปพ์, คมิตุปพ์, ชิตุปพ์, สิตุปพ์ เป็นต้น. เวทิตุปพ์ เป็น วิท ธาตุ ในความรู้ แปลว่า เป็น เอ. เมื่อ ไม่มทีสุดธรรมุด ต้องลง อิ อาม. ภาสิตุปพ์ เป็น ภาส ธาตุ ใน ความกล่าว ลง อิ อาม เหมือนกัน. คมิตุปพ์ เป็น คม ธาตุ ในความ ไป-ถึง. ชิตุปพ์ ช ช ธาตุ ในความสละ ลง อิ อามหลังธาตุ เหมือนกัน. 3. แปลงที่สุดธาตุนั้น เช่น คนุดูพธ์, ทฤุรดูพธ์. ดุจุธพุท์ เป็นต้น. คนุดูพธ์ เป็น คม ธาตุ แปลงที่สุดธาตูเปนอ. ทฤุรดูพธ์ เป็น ทิส ธาตุ ในความเห็น ลง อิ เสีย แปลงที่สุดธาตุกับ ค แห่ง ดูพุ เป็น ภูรู จังเป็น ทุร ธาตุ. อนึ่ง พิงณิ ด เป็น ตุร ธาตุ ในความดี มีวิธีเหมือนกัน. ลูกุรดูพธ์ เป็น ลุก ธาตุ ในความได้. ธาตุภู เป็นที่สุด แปลงที่สุดธาตุกับ ค แห่ง ดูพุ พิจจ เป็น ทุร สำเร็จรูปเป็น ลูกุรพุธ์. 4. คงธาตุไว้ตามเดิมนั้น ข้อมังปราบฏูเฉพาะธาตุตัวเดียว ที่มี อา เป็นที่สุดโดยมาก เช่น อดุกพุธ์, ทฤุรดูพธ์, สาตุพุธ์, ปาตุพุธ์ เป็นต้น. อดุกพุธ์ อนึ่งเขา พึ่งรู้เป็น อก ธาตุ ในความรู้. ทฤุรดูพธ์