ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายศัพท์ไว้อย่างนี้ และก็วิธีคิด - หน้า 76
๑. ธาตุตัวเดียวลงไว้ตามเดิม
๒. ธาตุสูงตัวแปลที่สูงธาตุ
๓. แตง ต แหง ต๋ย เป็นอย่างอื่น แล้วมาถึงสูงธาตุ
๔. ธาตุตัวเดียวลงไว้ตามเดิม เช่น อ. ว่า อาทายู เป็น อา
ธาตุ ในความรู้ ลง ต๋ย ปัจจัย คงธาตุไว้ วี.ว่า อาทพุทธ-ดี
ฤณญูย.(ธรรมชาติดี) (เตน อันนา) พึงรู้ เหตุนี้ (ธรรมชาตินั้น) ชื่อว่าอันเทพปัญญู
ปฏายู เป็น ปา ธาตุ ในความดีม ลง ต๋ย ปัจจัย คงธาตุ
ไว้ วี.ว่า ปาทพุทธ-ดี ปฏายูย.(น้ำใด) (เตน อันนา) พึง
ดัมเหตุนั้น (น้ำนัน) ถือว่า อันเทพพิงค์ฯ. ๒ นี้เป็นมนุษย์รูป
กัมมารณะ
๒. ธาตุสูงตัวแปลที่สูงธาตุ เช่น อ. ว่า ปฏายยู เป็น ปก
ธาตุ ในความถึง ลง ต๋ย ปัจจัย แปลง ทุ ที่สุดธาตุเป็น ฎ หรือ
จะเรียกว่าบู ช้อน คุ ได้ ว่า ปฏพุทธ-ดี ปฏายยู. (ที่ใด)(เตน อันนา) พึงถึง เหตุนี้นะ (ที่น้น) ถือว่า อันเทพดี เป็นกัมมรูป กัมมารณะ
๓. แปลง ต แหง ต๋ย เป็นอย่างอื่น แล้วมาที่สุดธาตุ
ลักษณะนี้ อญฺ โลดตนต๔ ปัจจัยในกริยกิตติได้ประกอบ เช่น :-
ก. ธาตุมี สุ เป็นที่สุด แปลง ต เป็น ภู๎อ. ทฏฺยยู๋ เป็น ทีสุด
ธาตุ ลง ต๋ย ปัจจัย แปลง ต เป็น ภู๎ลบ ณ ที่สุดเส มาแล้ว