ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายบาลีไวทย์ นามกิตติ และภิรากิตติ - หน้าที่ 53
อิติลิงค์ แจกตามแบบ อิ การันต์ (รูปติ), นุปลิงค์ แจกตามแบบ
อิ การันต์ (อุกจิ)
ณ ปัจจัย
ปัจจัยนี้ เป็น ณ ปัจจัยแท้ มีอำนาจมี and พฤหัสบดีเท่านั้นเดียว
กับปัจจัยที่เนื่องด้วย ณ เช่น ณ ฉัฏ ฉัฏ ดังที่ได้อธิบายมาแล้ว
และปัจจัยนี้ เมื่อกลองค์ประกอบที่ชูรแล้ว ย่อมฌพเสีย มีอำนาจและ
หน้าที่ที่จะทำดังต่อไปนี้ คือ :
๑. ตันฑฤทธิเป็นสรสะ ต้องพฤกษ์.
๒. ตันฑฤทธิเป็นท่ะหรือเป็นพยัญชนะสังโยค ไม่ต้องพฤกษ์.
๓. แปลที่สุดฤทธิเป็นอย่างอื่นได้บ้าง
๔. ฤทธิฤทธิ อ เป็นที่สุด ลง ณ ปัจจัย.
๕. แปลตัวฤทธิ เป็นอย่างอื่น.
๖. ตันฑฤทธิเป็นรัสสะ ต้องพฤกษ์. เช่น อุ. โโ่ เป็น
คณ ฑฤด ลง ณ ปัจจัยแล้วลบเสีย ที่มะตันฑด ว่า คณาหาติ-ติ ค โ่. (ชนะใจ) ย่อมถือเอาเหตุนี้ (ชนะนั้น) ชนั่ง เป็นกัตรูป กัตสุรณะ คตฑ คาโห. การถือเอา ชื่อว่า คาหะ
นี้เป็นภารูป ภาวสานะ.
*ปิฏกโร เป็น ปริบทหน้า วร ฯ ฯ ในความกัน-ปิด ถือเอา
ความว่า "แวดล้อม." ว่า ปริวารติ-ดี ปริวาโร.(ชนะใจ)
*มาดคาโม มาตุ (มารดา) เป็นบทหน้า คม ฯ ฯ ใจความถึง วี. ว่า มาตยา (สมภาว)
คูจิตดี มาดคาโม.(ชนะใจ) ย่อมถึง (ซึ่งความเป็นผู้สม) ด้วยมาราดา เหตุนั้น (ชนะนั้น)
ชื่อว่า มาดคาม (ผู้หญิง).