ความเห็นเกี่ยวกับสมณพราหมณ์ผู้ปฏิบัติชอบ : หน้า 133/280

พระภาวนาวิริยุคุณ (ทัตตชีโว ภิกขุ) ๑๑. ความเห็นเกี่ยวกับเรื่องสมณพราหมณ์ผู้ปฏิบัติชอบ ชนิดที่ทำให้แจ้งโลกนี้โลกหน้าด้วยปัญญาอันยิ่งเอง แล้วสอนผู้อื่นให้แจ้งตามสมณพราหมณ์ผู้ประพฤติดีปฏิบัติชอบ ชนิดที่ทำให้แจ้งโลกนี้โลกหน้าด้วยปัญญาอันยิ่งเอง แล้วสอนผู้อื่นให้รูแจ้งตามมีความหมายอย่างไร มีอยู่ ๒ ประเด็น ที่จะต้องหาความหมายกันก่อน คือ ที่ว่า "ทำให้แจ้งโลกนี้โลกหน้าด้วยปัญญาอันยิ่งเอง" หมายความว่า เป็นผู้สามารถฝึกตนเองให้เกิดทิพยจักษุ ตลอดจนธรรมจักญู ชนิดรู้แจ้งเห็นแจ้งโลก คือความเป็นไปของชีวิตในสังสารวัฏตามความเป็นจริง ส่วนที่ว่า "สมณพราหมณ์ผู้ปฏิบัติศีล สมาธิ ปัญญา ด้วยความวิริยะอย่างยิ่งจึงทำให้เกิดทิพยจักษุ ตลอดจนธรรมจักญู สมณพราหมณ์ประเภทนี้ เมื่อได้ประจักษ์แจ้งความจริงเกี่ยวกับความเป็นไปของสังสารวัฏ เกี่ยวกับอันตรายร้ายแรงที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตในสังสารวัฏแล้ว ก็เกิดความเมตตาสงสารผู้คนทั้งหลายซึ่งเต็มไปด้วยอวิชชา (ความไม่รู้) ให้รู้จักฝึกอบรมตนให้รู้แจ้งเห็นแจ้งเช่นตนบ้างโดยไม่หวังวิชชา ด้วยหวังว่าเมื่อชาวโลกได้รู้แจ้งเห็นแจ้ง หรือเมเพียงเข้าใจความจริง