กรรมและกิเลสในพุทธศาสนา : หน้า 151/280

พระภาวนาวริยคุณ (ทัตตชีโว ภิกขุ) สำออยทางเพศ ฯลฯ ๙. มุสาวาท หมายถึง การพูดเท็จ หลอกลวง ปันน้ำเป็นตัว ฯลฯ ทำไมจึงเรียกพฤติกรรมทั้ง ๕ ประการนี้ว่า “กรรม-กิเลส” คำว่า “กรรมกิเลส” ประกอบด้วยคำ ๒ คำ คือ “กรรม” กับ “กิเลส” คำว่า “กรรม” หมายถึง การกระทำโดยเจตนา ดังได้กล่าวแล้วในบทที่ ๑ คำว่า “กิเลส” หมายถึง ความชั่วร้าย หรือโ ร คร้ายทางใจ ซึ่งมีอยู่ด้วยกัน ๓ ตรรกูล คือ โลภะ โทสะ และโมหะ ซึ่งแอบแฝงอยู่ในใจคนเรามาแต่กำเนิด อันเป็นเหตุให้คนเราแสดงพฤติกรรมเลวร้ายต่างๆ ดังนั้นคำว่า “กรรมกิเลส” จึงหมายถึงการกระทำโดยเจตนาของคนที่ด้อยอยู่ใต้อำนาจกิเลส เช่น เมื่อเกิดความโลก ก็คิดเอาเปรียบแล้วลงมือคดโกงผู้อื่นได้ เมื่อบันดาลโทสะก็ถึงกับทำร้ายผู้อื่นได้ ฆ่าผู้อื่นได้ เมื่อเกิดความหลง ก็แสดงพฤติกรรมชั่วร้ายได้หลากหลายรูปแบบ แม้แต่ทำร้ายตนเอง มาตนเองหรือเมื่อกิเลสทั้ง ๓ ตระกูลออกฤทธิ์พร้อมๆ กัน คนเรากอาจทำกรรมกิเลสได้ครบทั้ง ๕ ข้อ เพราะเหตุนี้พระสัมมาสัมพุทธ-คุณสมบัติของคนดีเท่าก้องการ 151