ปัญญาสัมปทา: ความถึงพร้อมด้วยปัญญาในพระพุทธศาสนา : หน้า 97/280

พระภาวนาวิริโย (ทัตติวิโรจน์) ๔) ปัญญาสัมปทา แปลว่า ความถึงพร้อมด้วยปัญญา ปัญญา คือ อะไร ปัญญา หมายถึง ความรอบรู้ ความเข้าใจทั้งระดับพื้นผิว และระดับลึก ปัญญาเกิดขึ้นได้อย่างไร ในพระพุทธศาสนา แบ่งปัญญาออกเป็น ๓ ประเภท ตาม ลักษณะการเกิด ดังนี้ คือ ๑) จินตยมปัญญา ๒) สุตมยปัญญา ๓) ภาวนามยปัญญา ๑) จินตยมปัญญา หมายถึง ปัญญาอันเกิดจากการคิด พิจารณาหาเหตุผล เป็นสิ่งที่ทุกคนมีติดตัวกันมาตั้งแต่เกิด คน ปัญญาอ่อนเท่านั้นที่คิดไม่เป็น หรือไม่รู้จักคิด อย่างไรก็ดีตาม คำของแต่ละคน จะถูกหรือผิด จะชั่วหรือดี ย่อมขึ้นอยู่ กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ข้อมูลที่ได้รับ สภาพแวดล้อม การปลูกฝังอบรมที่ได้รับ ประสบการณ์ชีวิต การกระทำ ช้ำชากจนเป็นนิสัย ฯลฯ สิ่งเหล่านี้จะทำให้คนมีความคิด คือ จินตยมปัญญาแตกต่างกัน * ที่ ปา. สังคุตตร หมวด ๓ มก. ๑๒/๒๗๑/๒๗๓