การส่งผลของกรรมและจิตก่อนตาย : หน้า 91/280

พระภาวนาวีรคุณ (ทัตตชีวา ภิกขุ) โดยเหตุที่คนเราทุกคนยังมีเลสลอยู่ ปฏิจจยังหลาย ย่อมจะทำทั้งกรรมดีและกรรมชั่ว คือทำทั้งบุญและบาปเปนกันไป จะต่างกันก็เพียงว่า ใครทำบุญมากกว่าบาป หรือทำบาปมากกว่าบุญ สำหรับการออกผลของกรรมนันโดยทั่วไปแล้ว ผู้ใดที่ส่งสมาบผลมากกว่าบาป ครั้นเมื่อโลกนี้ไป บาปที่เขาทำไว้ก็จะได้โอกาสส่งให้เขาไปสู่ภพก่อนทันที ส่วนผู้ที่ส่งสมาบผลไว้มากกว่าบาป ครั้นเมื่อโลกนี้ไป บุญที่เขาทำไว้ก็จะได้โอกาสส่งให้เขาไปสู่สุคติก่อนทันที แต่ก็ไม่แน่นอนเสมอไป เพราะเมื่อเวลาใกล้ตาย ถ้าบุคคลมีจิตเศร้าหมองก็จะไปสู่ทุกข์ก่อน จิตที่ผ่องใสร่าเริงก็จะมีโอกาสไปสู่สุคติ ดังที่พระพุทธองค์ตรัสไว้ใน วัฏฐุปมสูตร ว่า “เมื่อจิตเศร้าหมองแล้ว ทุกข์เป็นอันหวังได้ เมื่อจิตไม่เศร้าหมอง สุขดเป็นอันหวังได้” เพราะฉะนั้น จึงกล่าวได้ว่า สถานที่สงสติของชีวิตในโลกหน้าเป็นเรื่องที่ไม่แน่นอน อาจเป็นไปได้ทั้งทุกข์และสุขดึขึ้นอยู่กับตัวเราเอง โดยมีเหตุปัจจัย ๒ ประการ คือ กรรมที่ทำมาตลอดชีวิตนี้ และสภาพของจิตก่อนสิ้นลมหายใจ