ข้อความต้นฉบับในหน้า
โครงการบรรซุบิสิกาแก้วหน่อยอ่อน ๑ ล้านคน
๒๙ เรื่องพระกาลเถระ (๑๓๔)
ข้อความเบื้องต้น
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเจตนา ทรงปรารถนาจะประกาศพระธรรมเท่านั้นว่า " โย สานะ" เป็นต้น.
พระเถระไม่ให้อุปปจัญญา ไปฟังธรรม
ดังได้ยินมา หญิงคนหนึ่งในครองสาวดี ตั้งอยู่ในที่แห่งรำทำบุญพระเถระนั้นอยู่ พวกคนในเรือนแห่งผู้อื่นของหญิงนั้นฟังธรรมในสำนักพระศาสดาแล้ว กลับมเรือนแล้ว สรรเสริญอยู่ว่า " โอ ชื่อพระพุทธเจ้าทั้งหลายเป็นอัศจรรย์ โอ พระธรรมเทศนาก็เพราะ"
หญิงนั้น ฟังด้วยคำองค์คนพวกนั้นแล้ว จึงบอกแก่พระกาลว่า " ท่านเจ้าชาติ ดินฉันอยากจะฟังธรรมพระศาสนาของพระศาสดาบ้าง"
เธอห้ามเขาว่า " อย่าไปนั่นนะ" หญิงนั้นในวันรุ่งขึ้นก็อีก แม้พระกาลนั้นห้ามอยู่ถึง ๓ ครั้งก็ยังอยากจะฟังอยู่นั้นแหละ.
มีคำถามสดเข้ามาว่า " ถิเหตุใณ? เธอจึงได้ห้ามเขาเสีย."
แก้ว่า " ได้ยินว่า เธอได้มีความเห็นเช่นนี้ว่า อุปิสกานี้ ได้ฟังธรรมในสำนักพระศาสดาแล้ว จักแตกจากเรา? เหตุฉะนั้นเธอจึงได้ห้ามเขาเสีย".
วันหนึ่ง หญิงนั้นบริโภคอาหารเสร็จสมาทอุปบาสแล้ว สั่งสุรไว้ว่า " แม่ จงอ้งคาสพระผู้เป็นเจ้าให้ดี" แล้ว ไปได้ปรารภแต่เช้า ฝ่ายสุรของเขาก็อ้งคาสพระกาลโดยเรียบร้อยในกลกเธอมึง เธอกว่า " อุปิสกาผู้หญิงไปไหน? (นาง)ตอบว่า " ไปบริหารเพื่อฟังธรรม."
เธอพอได้ฟังข่าวนั้น ทรุดทรามอยู่เพราะความกลัดกลุ่มอันดั่งนี้ในท้อง (ควรจะเป็น อนโม ในภายใน) นักกว่า " เดี๋ยนี้ อุปิสกานับแตจากเราแล้ว" รีบไปเห็นหญิงนั้งฟังธรรมอยู่ในสำนักพระศาสดาจึงทูลพระศาสดาว่า " พระเจ้าขา หญิงคนนี้เจา ไม่เข้าใจธรรมกถาอย่างละเอียด, อย่าตรัสธรรมกถาอื่นอธิษฐานระดับด้วยกลอกรรมมันเป็นดังนี้แต่เพียงทานกากหรือสลกกากแก่นี้ก็พอ."
สัทการะย่อมมาคนด่อย
พระศาสดา ทรงทราบอัศจรรย์ของเธอแล้ว ตรัสว่า " เธอเป็นคนปัญญาโศก ผัศยักดิ์อันชั่ว ชา ห้ามปรามคำสอนของพระพุทธเจ้า เธอพยายามเพื่อคำตนเอง" แล้วสักพระคาถานี้ว่า :-
๒. โอ สานะ อรรหฏ อรหัน มฤมิวีวิ
ปฏิโกสิติ ทุมเมโธ ทุญฺธิ นิสุสาย ปาปิก
ผลาน กณฤกูลเสว อุตตมนุญา พลดติ