การให้ทานตามกาลในพระพุทธศาสนา : หน้า 115/236

๓. สัตบรุษย่อมให้ทานตามกาล คือ ให้ในเวลาที่สมควร ซึ่งเป็นเวลาจำเพาะที่จะต้องให้ในช่วงนี้เท่านั้น เลยเวลานี้ไปก็ไม่สำเร็จประโยชน์แล้ว เช่น การถวายผ้ากาสวุาน เป็นต้น เป็นกาลทาน พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ว่า ๕ อย่าง คือ ๑. อานันตะทาน ให้แก่ผู่มาสู่ถิ่นของตน ๒. คมิกะทานให้แก่ผู้ที่จะเตรียมตัวจะเดินทางไปยังที่ต่างๆ ๓. ทพิกะทาน ให้ในสมัยที่ข้าวหามาแพง (หายาก เศรษฐกิจตกต่ำ) ๔. นวสัละทานและนวผละทาน เมื่อมีข้าวใหม่ๆ หรือผลไม้ออกใหม่ ก็เอามาทำทานก่อน ๕. คิลานะทาน ให้การอุปฐากจากกิฐผู้เจ็บป่วย (ในกาลทานสูตร อังคุตตรนเทยยะ ปัญจานิบาต มี่ ฯ อย่าง คือ อานันตะทาน คมิกะทาน ทพิกะทาน นวสัละทาน และ นวผละทาน) ๔. สัตบรุษย่อมให้ทานด้วยจิตอุเททสาห เมื่อเห็นคนตกทุกข์ได้ยาก ขาดแคลนปัจจัย ๔ ก็มีจิตอุเททสาหะช่วยเหลือโดยไม่หวังผลตอบแทน ๕. สัตบรุษย่อมให้ทานโดยไม่กระทบตนและผู้อื่น คือ การให้โดยไม่ทำลายคุณความดีของตนและผู้อื่น สัตบรุษไม่ผิดศีลไม่ทำให้ตัวเองเดือดร้อนเพื่อถวายทาน เช่น ฆ่าสัตว์ทำอาหารเพื่อ