การศึกษาส่วนประกอบของร่างกาย: เล็บ ฟัน และหนัง : หน้า 106/156

3. เล็บ (นขา) คำว่า นขา เป็นชื่อของใบเล็บ 20 อัน เล็บทั้งปวงนั้น โดยสี : เป็นสีขาว โดยสัณฐาน : มีสัณฐานเหมือนเกล็ดปลา โดยทิศ : เกิดในทิศเบื้องบนและเบื้องล่างของร่างกาย คือ เล็บเท้า เกิดในทิศ เบื้องล่าง เล็บมือเกิดในทิศเบื้องบน โดยโอกาส : ตั้งอยู่หลังปลายนิ้วทั้งหลาย โดยปริจเฉท : ในทิศเบื้องบนและเบื้องล่างของร่างกาย กำหนดด้วยเนื้อปลายนิ้ว ข้างในกำหนดด้วยเนื้อหลังนิ้ว ข้างนอกและปลายกำหนดด้วยอากาศ ด้านขวางกำหนดด้วยเล็บ ด้วยกัน เล็บ 2 ใบไม่มีรวมอยู่ด้วยกัน มีอยู่โดยเฉพาะในร่างกาย มิใช่อยู่ในโกฏฐาสะอื่นๆ 4. ฟัน (ทนฺตา) ฟันทั้งหลาย คือกระดูกฟัน มีจำนวน 32 ซี่ บางคนมีเพียง 28-29 ซี่ โดยสี : มีสีขาว โดยสัณฐาน : มีสัณฐานต่าง ๆ คือ ฟัน 4 ซี่ตรงกลางฟันแถวล่าง มีสัณฐานเหมือน เมล็ดน้ำเต้าที่เขาตั้งเรียงกันไว้บนก้อนดินเหนียว ฟันหน้า 4 ซี่ ทั้งบนและล่าง มีรากฟันซี่ละ รากเดียว ทรวดทรงเหมือนดอกมะลิตูม ฟันกรามมีราก 2 ง่าม ปลายฟันก็มี 2 ง่าม ทรวดทรง เหมือนไม้ค้ำเกวียน ถัดกรามเข้าไปเป็นฟันกรามใน มีราก 3 ง่าม ปลายฟันก็มี 3 ง่าม ส่วนกราม ในสุดมีราก 4 ง่าม ปลายมี 4 ง่าม โดยทิศ : ฟันนั้นเกิดในทิศเบื้องบนของร่างกาย โดยโอกาส : ตั้งอยู่ในกระดูกคางทั้ง 2 โดยปริจเฉท : เบื้องล่างกำหนดด้วยพื้นรากของตนอันตั้งอยู่ในกระดูกกราม เบื้องบน กำหนดด้วยอากาศ เบื้องขวาง กำหนดด้วยฟันด้วยกัน ฟัน 2 ซี่ไม่มีรวมอยู่ด้วยกัน มีอยู่ โดยเฉพาะในร่างกาย มิใช่อยู่ในโกฏฐาสะอื่นๆ 5. หนัง (ตโจ) หนัง คือหนังที่หุ้มร่างกายทั้งสิ้นอยู่เบื้องบนแห่งหนังนั้น มีผิวสีต่าง ๆ เช่น ดำคล้ำ เหลือง ขาว เป็นต้น ซึ่งเมื่อลอกออกจากร่างกายทั้งสิ้น (ปั้นเป็นก้อนเข้า) ก็จะได้ประมาณเท่าเมล็ดใน 96 DOU สมาธิ 6 ส ม ก กั ม ม ฏ ฐ า น 4 0 วิ ธี (1)