ข้อความต้นฉบับในหน้า
อย่างใดอย่างหนึ่งตกลงไปในกระเพาะอาหารใหม่ อันไฟธาตุในท้องเผาผลาญปุดเป็นฟองฟอด
ถึงภาวะเป็นของละเอียด ดังถูกบดด้วยหินบดแล้วไหลลงไปตามลำไส้ใหญ่เป็นของหมักตั้งอยู่
ดังดินเหลืองที่เขาขยำใส่ในปล้องไม้ไผ่ เปรียบเหมือนน้ำฝนตกลงที่ภูมิภาคเบื้องสูงแล้วไหลบ่า
ลงไปขังเต็มภูมิภาคเบื้องต่ำ ฉะนั้น
โดยปริจเฉท : กำหนดกระพุ้งอาหารเก่าและด้วยส่วนแห่งอุจจาระ มีอยู่โดยเฉพาะใน
ร่างกาย มิใช่อยู่ในโกฏฐาสะอื่นๆ
20. มันสมอง (มตฺถลุงค์)
มันสมอง ได้แก่ กองเยื่ออันตั้งอยู่ภายในกะโหลกศีรษะ
โดยสี : มีสีขาวดังก้อนเห็ด แต่ก็ไม่ขาวเท่านมข้น สีพอ ๆ กับนมสด
โดยสัณฐาน : มีสัณฐานเหมือนหัวกะโหลกที่บรรจุ
โดยทิศ : เกิดในทิศเบื้องบน
โดยโอกาส : อาศัยแนวประสาน 4 แนวภายในกะโหลกศีรษะ ตั้งรวมกันอยู่ดุจ
ก้อนแป้ง 4 ก้อนที่เขาตั้งรวมกันไว้
โดยปริจเฉท : กำหนดด้วยพื้นในภายในกะโหลกศีรษะและส่วนแห่งมันสมอง มีอยู่
โดยเฉพาะในร่างกาย มิใช่อยู่ในโกฏฐาสะอื่น ๆ
ร่างกาย
21. ดี (ปิตฺต์)
ดี ได้แก่ ดี 2 อย่างคือ ดีที่มีฝัก และดีที่ไม่มีฝัก
โดยสี
: ดีที่มีฝัก มีสีดังน้ำมันผลมะซางข้น ๆ ดีที่ไม่มีฝักมีสีดังดอกพิกุล เที่ยว
โดยสัณฐาน : ดีทั้ง 2 อย่างมีสัณฐานตามโอกาสที่ตั้งอยู่
โดยทิศ
: ดีมีฝักเกิดในทิศเบื้องบน ดีไม่มีฝักเกิดในทิศเบื้องบนและเบื้องล่างของ
โดยโอกาส : ดีที่ไม่มีฝัก ซึมซาบไปทั่วร่างกาย ยกเว้นที่ที่พ้นจากเนื้อคอ ผม ขน เล็บ
ฟัน และหนังที่กระด้างแห้งผากเหมือนหยาดน้ำมันที่ซึมซาบไปทั่วน้ำถ้าน้ำดีกำเริบ สัตว์ทั้งหลาย
ก็จะชัก ทำให้ตาเหลืองวิงเวียน ตัวก็สะทกสะท้าน เป็นผื่นคัน ดีที่มีฝักขังอยู่ในฝักดีซึ่งเป็นดัง
รังบวบขมใหญ่ตั้งแนบเนื้อตับในระหว่างหัวใจกับปอด ถ้ากำเริบสัตว์ทั้งหลายมักเป็นบ้า จิตใจ
* ดอกพิกุลมีสีเหลือง
108 DOU สมาธิ 6 ส ม ก กั ม ม ฏ ฐ า น 4 0 วิ ธี (1)