นิทานช้างและคนตาบอด : หน้า 118/281

๑๒๐ ครั้งนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ มหาวิหารเชตวันใกล้ พระนครสาวัตถี พระภิกษุสงฆ์จำนวนมากเมื่อบิณฑบาตและเสร็จภัตกิจแล้ว จึงได้เข้าเฝ้าพระบรมศาสดากราบทูลเรื่องที่นักบวชต่าง ๆ นำความเห็นมา โต้แย้งกัน พระพุทธองค์จึงตรัสเรื่องราวในอดีตว่า อดีตกาล ในอดีตกาล ณ กรุงสาวัตถีนี้เอง มีพระราชาพระองค์หนึ่ง วันหนึ่ง พระองค์ทอดพระเนตรเห็นช้างทรงของพระองค์ มีพระดำริว่า “ยานคือช้าง ตัวเจริญช่างงาม ช่างน่าชมจริงหนอ” ขณะนั้นมีคนตาบอดแต่กำเนิดคนหนึ่ง เดินอยู่บริเวณพระลานหลวง พระองค์จึงมีดำริว่า “คนตาบอดนี้ช่างโชคร้าย เสียจริงที่ไม่ได้เห็นช้างทรงแสนงามปานนี้” แล้วพระองค์มีดำริต่อไป ตามอุปนิสัยรักสนุกของพระองค์ “เออ...เราจะให้คนตาบอดแต่กำเนิดเท่าที่ มีอยู่ทั้งหมด มารวมกันที่นี่แล้วให้เอามือจับต้องช้างคนละส่วน ๆ ดูสิว่า พวกเขาจะพูดว่ายังไง” ตาบอดคลำาช้าง เมื่อเหล่าคนตาบอดในกรุงสาวัตถีมาประชุมกันแล้ว พระราชาจึง ให้เจ้าหน้าที่ประจำราชสำนักคนหนึ่งนำช้างทรง มาให้คนตาบอดกลุ่มหนึ่ง จับศีรษะช้าง อีกกลุ่มหนึ่งให้จับหูช้าง งาช้าง งวงช้าง ตัวช้าง เท้าช้าง หลัง ช้าง โคนหางช้าง ปลายหางช้าง ต่างกลุ่มต่างแยกจับกันคนละส่วน ๆ ตาม ลำดับ ลำดับนั้นพระราชาจึงตรัสถามว่า “ดูก่อนคนตาบอดทั้ง ทั้งหลาย พวกท่านได้เห็นช้างแล้วหรือ” “ขอเดชะ ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายได้เห็นแล้วพระเจ้าข้า” พระราชาจึงทรงถามต่อว่า “ท่านทั้งหลาย แล้วช้างเป็นอย่างไร” พวกคนตาบอดที่ลูบค าศีรษะช้าง ได้กราบทูลว่า จากยอดดอย