ข้อความต้นฉบับในหน้า
3.1.1 คำแปลและความหมายของบารมี
คำว่า บารมี มาจากคำว่า ปูระ ธาตุ แปลว่า เต็มเปี่ยม สูงสุด หรือสมบูรณ์ที่สุด หมายความว่า
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกพระองค์ต้องประพฤติปฏิบัติธรรมหมวดนี้ให้เต็มเปี่ยมหรือบริบูรณ์ เพราะความ
บริบูรณ์ของชีวิตนั้นจะเกิดขึ้นได้ ต้องอาศัยการสั่งสมบุญกุศลทีละเล็กทีละน้อย อย่างสุดความสามารถโดย
เอาชีวิตเป็นเดิมพัน เมื่อบุญกลิ่นตัวมากเข้า จากดวงบุญก็จะกลายเป็นดวงบารมี ความสมบูรณ์ของชีวิตถึง
จะบังเกิดขึ้น การตรัสรู้พระสัมมาสัมโพธิญาณก็สมบูรณ์ และก็เสด็จไปสู่ฝั่งแห่งพระนิพพาน
ความหมายของบารมีหากกล่าวในเชิงปฏิบัติ สามารถกล่าวได้ 2 มุมมอง คือ
มุมมองประการที่ 1 บารมี คือ บุญ แต่ว่าเป็นบุญที่มีคุณภาพพิเศษ เป็นบุญชนิดที่เอาชีวิตเป็น
เดิมพัน ในพระพุทธศาสนาพูดถึงการทำบุญที่คุ้นๆ กัน เช่น ทำทาน รักษาศีล เจริญภาวนา บุญกิริยาวัตถุ 3
บุญกิริยาวัตถุ 10 บารมีก็คือบุญที่มีคุณภาพพิเศษเพราะว่าในการทำบุญเป็นการทำแบบเอาชีวิตเป็นเดิมพัน
คือ ทำความดีให้สุดความรู้ความสามารถ จึงได้คุณภาพที่ดีที่สุด
มุมมองประการที่ 2 บารมี คือ นิสัย นิสัยที่เอาชีวิตเป็นเดิมพันในการสร้างบุญหรือในการทำบุญ
คือ เมื่อเราทำบุญเพื่อให้ได้คุณภาพสูง ทำประจำหนักเข้าก็กลายเป็นนิสัย
สรุปบารมีในเชิงปฏิบัติมี 2 อย่าง คือ
1. บารมี คือ บุญที่มีคุณภาพพิเศษอันเกิดจากการอุทิศชีวิตสร้างบุญ
2. บารมี คือ นิสัยการเอาชีวิตเป็นเดิมพันในการสร้างความดีหรือสร้างบุญ
หากจะกล่าวโดยสรุปเป็นคำจำกัดความโดยรวม บารมี หมายถึง การสร้างความดีอย่างยิ่งยวด โดย
เอาชีวิตเป็นเดิมพัน จนกระทั่งกลายเป็นนิสัยดีๆ เข้าไปอยู่ในใจ ทำลายกิเลสให้หมดไปจากใจ
3.1.2 ความจำเป็นในการสร้างบารมี
ตั้งแต่เกิดมาเรามีนิสัยทั้งดีและไม่ดี นิสัยดีและไม่ดีเกิดจากการย้ำคิด พูด ทำ ถ้าย้ำคิด พูด
ย้ำทำในสิ่งที่ดี เราก็จะได้นิสัยดีๆ ติดตัวมา ถ้ำย้ำคิด พูด ทำในสิ่งที่ไม่ดี เราก็จะได้นิสัยไม่ดีติดตัวมา
สรุปว่า นิสัยเกิดจากเราทำขึ้นมาเอง เมื่อทำอะไรจนเป็นนิสัยก็จะส่งผลให้เรามีโอกาสจะทำอย่างนั้นอีกทั้งดี
และไม่ดี
ถ้าจะจํากัดความคำว่า นิสัย คือ โปรแกรมประจำตัว ไม่ว่าทางด้านดีหรือด้านเลว แล้วนิสัยเลว
มาได้อย่างไร เมื่อเราไล่ไปตั้งแต่แรกเกิด มันมีสิ่งหนึ่งที่บีบคั้นใจเราโดยที่เราไม่รู้ตัว พระพุทธองค์ทรงเรียก
สิ่งที่บีบคั้นใจเรานั้นว่า กิเลส มีอยู่ 3 ตระกูลใหญ่ๆ คือ ตระกูลโลภะ ตระกูลโทสะ ตระกูลโมหะ กิเลสทั้ง 3
ตระกูลนี้ บีบคั้นเราอยู่ตลอด เราจึงไม่ทนต่อการบีบคั้น ทำให้เราย้ำคิด พูด ทำ ในทางที่ไม่ดีและกลาย
เป็นนิสัย หรือโปรแกรมที่ไม่ดีติดตัว
ปกิณณกกถา, ขุททกนิกาย จริยาปิฎก, มก. เล่ม 74 หน้า 570.
* สรกานต์ ศรีตองอ่อน, คำสอนเรื่องการสร้างบารมีของวัดพระธรรมกาย, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย, หน้า 159.
52 DOU ศาสตร์แห่งการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า