การเสด็จปรินิพพานของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า : หน้า 176/209

เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสถึงเมืองกุสินาราแล้ว ก็รับสั่งให้พระอานนท์ไปแจ้งข่าวแก่ มัลลกษัตริย์ หลังจากที่พวกมัลลกษัตริย์ทราบข่าวแล้ว ก็เศร้าโศกรำพึงรำพันกันไปต่างๆ แล้วพร้อมกันมา เฝ้าพระพุทธเจ้าที่สาลวโนทยาน พระอานนท์ก็ได้จัดให้เข้าเฝ้า เป็นสกุล เป็นคณะตามลำดับเสร็จภายใน เวลาปฐมยามนั้น นี้จัดเป็นความสามารถของพระอานนท์ที่แสดงถึงความฉลาดรอบรู้ รู้จักกาลเทศะของพระอานนท์ สมกับที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสสรรเสริญเอาไว้ เพราะมัลลกษัตริย์มีหลายพระองค์ด้วยกัน หากจัดให้เพียง พระองค์เดียวเข้าเฝ้ากันแล้ว ก็จะทำให้ใช้เวลาในการเข้าเฝ้านานเสียเวลาไปเปล่าประโยชน์ และยัง เป็นการรบกวนเวลาที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะได้ทรงพักผ่อนจากการประชวรอีกด้วย ก่อนที่จะได้ผ่านไปยังเหตุการณ์ต่อไป จะได้ชี้แจงในสาเหตุที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเสด็จ ปรินิพพานในเมืองกุสินารา ซึ่งประเด็นนี้เป็นที่สงสัยกันอย่างมาก ในเมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประชวร อย่างหนักขนาดนั้น ทำไมจึงต้องเดินทางมาไกล เพื่อมาปรินิพพานที่เมืองนี้ ทั้งที่เมืองอื่นมีอยู่มากมายหลาก หลาย และยังอยู่ใกล้กว่าเมืองกุสินาราอีกด้วย จึงเป็นประเด็นที่จะได้ชี้แจง เพื่อความกระจ่างชัดให้ยิ่งขึ้นไป โดยสาเหตุที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จมาปรินิพพานที่เมืองกุสินารานี้ มีอยู่ 3 ประการ คือ 1. พระพุทธองค์ จะได้แสดงมหาสุทัสสนสูตร ที่แสดงถึงพระเจ้าจักรพรรดิสุทัสสนะ ผู้ปกครอง กุสาวดีราชธานี อันเป็นเมืองกุสินาราในอดีต เมื่อมหาชนฟังแล้วก็จะเกิดกุศล แล้วทำตามที่พระพุทธองค์ตรัส ซึ่งถ้าพระพุทธองค์เสด็จไปปรินิพพานในเมืองอื่นก็จะไม่ได้ทรงแสดงพระสูตรนี้ 2. พระพุทธองค์ทรงหวังจะได้โปรดสุภัททปริพาชก ซึ่งเป็นพุทธเวไนย คือ เฉพาะพระองค์เท่านั้น ที่โปรดได้ สาวกอื่นโปรดไม่ได้ สุภัททปริพาชกนี้จะเข้ามาสู่สำนักของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วถามปัญหา แล้วขอบรรพชาอุปสมบท แล้วเรียนกรรมฐานจากพระตถาคต แล้วจะได้บรรลุพระอรหันต์ในเมื่อ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระชนม์อยู่ เป็นปัจฉิมสาวกโดยแท้ ดังบุญที่ตนเองได้ทำไว้ในอดีต โดยในอดีต ได้คิดทำบุญช้ากว่าพี่ชาย รอให้ทำนาเสร็จเสียก่อนจึงค่อยถวายทาน แต่พี่ชายคิดทำบุญก่อน แม้น้องชายจะ ห้ามและไม่ยอมทำด้วยก็ตาม แต่ตนเองก็ได้ทำตามที่ปรารถนาไว้ โดยพี่ชายในชาตินั้น ได้มาเกิดเป็นพระ โกณฑัญญะ และด้วยบุญที่คิดทำก่อน จึงทำให้เป็นสาวกองค์แรกในพระพุทธศาสนา ส่วนน้องชายในชาตินั้น ได้มาเกิดเป็นสุภัททปริพาชก และด้วยบุญที่คิดทำทีหลัง จึงทำให้เป็นสาวกองค์สุดท้าย ในขณะที่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังทรงมีพระชนมชีพอยู่ 3. การที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลือกที่จะเสด็จปรินิพพานที่เมืองเล็กๆ อย่างกุสินารานี้ ก็เป็นผลดี ต่อบ้านเมืองที่จะทำให้ไม่เกิดสงครามระหว่างเมืองขึ้น เพื่อแย่งพระบรมสารีริกธาตุ โดยมีโทณพราหมณ์เป็น ผู้ระงับการวิวาท แล้วแบ่งพระบรมสารีริกธาตุ แต่ถ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานที่เมืองใหญ่ๆ ก็ คงเกิดสงครามระหว่างเมืองแน่นอน เพราะด้วยความที่ตนเป็นเมืองใหญ่ ก็คงจะใช้อำนาจในการที่จะเก็บ พระบรมสารีริกธาตุไว้ในเมืองของตน อรรถกถามหาปรินิพพานสูตร, ทีฆนิกาย มหาวรรค, มก. เล่ม 13 หน้า 416 อรรถกถามหาปรินิพพานสูตร, ทีฆนิกาย มหาวรรค, มก. เล่ม 13 หน้า 434 บทที่ 7 พุทธประวัติ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าองค์ปัจจุบันช่วงปัจฉิมกาล DOU 165