วิวัฒนาการและปรากฏการณ์ในการบังเกิดพระโพธิสัตว์ : หน้า 133/209

นอกหรือชายแดน และมัชฌิมประเทศ ได้แก่ดินแดนส่วนกลางที่ประกอบด้วยรัฐใหญ่ 16 รัฐ มีความเจริญ ทางด้าน การเมือง เศรษฐกิจ การศึกษา ศิลปวัฒนธรรม จึงเลือกมัชฌิมประเทศ ณ กรุงกบิลพัสดุ์ ตรวจดูตระกูล ในชมพูทวีปมีกลุ่มคนต่างๆ แบ่งออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ คือ กษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ ศูทร วรรณะกษัตริย์และวรรณะพราหมณ์เป็นกลุ่มคนชั้นสูง ธรรมดาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งหลาย ย่อมไม่ บังเกิดในตระกูลต่ำ อย่างตระกูลแพศย์หรือตระกูลศูทร แต่จะบังเกิดในตระกูลกษัตริย์ และตระกูลพราหมณ์ สองตระกูลนี้เท่านั้น สุดแต่ว่าในกาลนั้นโลกสมมติว่าตระกูลใดประเสริฐ ก็จะบังเกิดในตระกูลนั้น ก็ในกาลนั้น ตระกูลกษัตริย์ประเสริฐจึงทรงพิจารณาว่า เราจักบังเกิดในตระกูลกษัตริย์ พระเจ้าสุทโทธนมหาราชจักทรง เป็นพระราชบิดา ตรวจดูพระชนนี ธรรมดาพระพุทธมารดา ย่อมเป็นผู้ที่บำเพ็ญบารมีมาตลอดแสนกัป ได้ทรงเห็น ว่าพระเทวี ทรงพระนามว่า พระนางมหามายา จำเดิมแต่เกิด จะมีศีล 5 ไม่ขาดเลย ทรงพิจารณาว่า พระนางมหามายาจักเป็นพระราชมารดา เมื่อตรงตรวจพระชนมายุของพระราชมารดาทราบว่า 10 เดือนไปแล้ว หลังจากมีประสูติกาล จะมีพระชนมายุได้อีก 7 วัน จึงเห็นว่าเป็นช่วงเวลาที่เหมาะสมที่จะจุติ พระโพธิสัตว์ทรงรับคำเชิญของเทวดา พระโพธิสัตว์ เมื่อได้พิจารณามหาวิโลกนะ 5 อย่างนี้แล้ว จึงทรงรับปฏิญญาของเทวดาทั้งหลาย ว่า เป็นกาลอันสมควรที่จักเป็นพระพุทธเจ้าของเราแล้ว ส่งเทวดาเหล่านั้นกลับไปแล้วได้เสด็จเข้าไปยังสวนนันทวัน อันเทวดาชั้นดุสิตห้อมล้อม คอยเตือนพระโพธิสัตว์ให้รำลึกถึงกุศลกรรม ที่ได้กระทำไว้ในกาลก่อน เที่ยวไป อยู่ในสวนนันทวันนั้นนั่นแล ได้จุติแล้วถือปฏิสนธิในพระครรภ์ของพระมหามายาเทวี เพื่อที่จะให้เรื่องการถือปฏิสนธินั้นชัดแจ้ง ในวิสุทธชนวิลาสินี อรรถกถา ขุททกนิกายอุปทาน กล่าวว่า ในกาลนั้นนครกบิลพัสดุ์ได้มีงานนักขัตฤกษ์ เดือน 8 อย่างเอิกเกริก มหาชนต่างพากันเล่นงาน นักขัตฤกษ์นั้น ฝ่ายพระนางมหามายาเทวี ตั้งแต่วันที่ 7 ก่อนจะถึงวันบุรณมี ได้ทรงร่วมเล่นงานนักขัตฤกษ์ ที่เพียบพร้อมด้วยดอกไม้และของหอม ครั้นในวันที่ 7 ทรงลุกขึ้นแต่เช้าตรู่ ทรงสละพระราชทรัพย์สี่แสน ถวายมหาทาน ทรงประดับด้วยเครื่องราชอลังการทั้งปวง ทรงอธิษฐานองค์อุโบสถ ในราตรีนั้น ได้ทรงพระสุบินว่า ท้าวมหาราชทั้งสี่ได้ยกพระนางขึ้นพร้อมกับพระที่ไสยาสน์ นำไปยัง ป่าหิมพานต์ วางพระนางลงบนพื้นมโนศิลามีประมาณ 60 โยชน์ ภายใต้ต้นสาละใหญ่มีขนาด 7 โยชน์ แล้ว ได้ยืนอยู่ ณ ที่ส่วนสุดข้างหนึ่ง ลำดับนั้น เหล่าพระเทวีของท้าวมหาราชทั้งสี่ ต่างพากันมานำพระเทวีไปยัง สระอโนดาต ให้สรงสนานเพื่อที่จะชำระล้างมลทินของมนุษย์ออก แล้วให้ทรงนุ่งห่มผ้าทิพย์ ทรงลูบไล้ด้วย ของหอม ให้ทรงประดับด้วยดอกไม้ทิพย์ ในที่ไม่ไกลจากที่นั้น มีภูเขาเงินอยู่ลูกหนึ่ง ภายในภูเขานั้นมีวิมานทอง พวกเขาให้ตั้งพระที่ ไสยาสน์อันเป็นทิพย์ มีเบื้องเศียรอยู่ทางทิศตะวันออก ทูลให้พระนางบรรทมในวิมานทองนั้น พระโพธิสัตว์ เป็นพญาช้างตัวประเสริฐสีขาวผ่อง ท่องเที่ยวไปในภูเขาทองลูกหนึ่ง ซึ่งมีอยู่ในที่ไม่ไกลจากที่นั้น ได้ลงจาก ภูเขาทองนั้นแล้ว ขึ้นไปยังภูเขาเงิน เดินมาทางทิศเหนือได้เอางวงอันมีสีราวกะว่าพวงเงินจับดอกปทุมสีขาว เปล่งโกญจนาท (บันลือเสียงกึกก้อง) เข้าไปยังวิมานทองนั้น พญาช้างได้กระทำประทักษิณพระที่ไสยาสน์ ของพระมารดา 3 รอบแล้ว ได้เป็นเสมือนกับผ่าพระปรัศว์เบื้องขวาเข้าสู่พระครรภ์ของพระนาง 122 DOU ศาสตร์แห่งการเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า