พระพุทธศาสนาและการศึกษาพระปริยัติธรรม : หน้า 17/354

คำเน่า พระพุทธศาสนา เป็นศาสนแห่งชีวิตที่สร้างความเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ให้เกิดขึ้นแก่ผู้อมรับนับถือ โดยมีสรณคธคือความสงบ ความร่มเย็นเป็นสุข เป็นที่ตั้ง นอกจากนี้หมายความว่า ผู้อมนำเอาหลักธรรมเป็นหลักปฏิบัติเพื่อการดำเนินชีวิตอย่างได้รับประโยชน์สุขอย่างทั่วถึง การนำเอาหลักธรรมคำสอนไปเผยแพร่แก่ประชาชน จึงเป็นหน้าที่โดยตรงของพระสงฆ์ผู้สมควรดำรงธรรมและการจะเข้าถึงหลักธรรมได้ด้วยการทำความเข้าใจให้ถูกต้องถ่องแท้ตามอรรถตามธรรม ซึ่งต้องอาศัยความรู้ ความเข้าใจชัดเจนในหลักภาวะที่ใช้อารรณรักษาหลักธรรมไว้ด้วยการศึกษาค้นคว้าหาสอบถามให้ตรงตามแนวทางแห่งธรรม ดังนั้น จึงเป็นความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องศึกษาทำความเข้าใจในหลักภาวะที่ทรงใช้ประกาศหลักธรรมคือคำสอน คืบลึก การเรียนอย่างจงเป็นสำคัญเจ้าอันดับ ๆ ที่บรรพกมาสาเทียบได้ก็หมายถึงการศึกษาในลำดับนั้น ซึ่งกับระบอบในแผนผนหนึ่งแห่งการศึกษาของคณะสงฆ์ เพราะถือว่า การเรียนบาลีเป็นการจัดระดับบุคคลเพื่อให้สามารถมีความรู้เป็นประหนึ่งแจ่มแจ้งติ๊ต่ออะไรปฏิบัติได้และในขณะเดียวกัน ก็จัดระดับขึ้นแห่งการศึกษาโดยนำพระไตรปิฎกหรือคำปฏิบัติพระไตรปิฎกซึ่งอยู่ในรูปอย่างเพื่อศึกษาทันเตยมองผู้ผ่านกระบวนการศึกษาในนั้น ๆ ไม่มีเกียรติกุลเป็นที่แพร่หลายโดยมีขึ้นไป วัดปากน้ำได้ให้ความสำคัญต่อการศึกษาเป็นอย่างยิ่ง โดยสนับสนุนส่งเสริมให้มีการเรียนการสอนพระปริยัติธรรมของคณะสงฆ์ทั้ง ๒ แผนก คือทั้งแผนธรรมและแผนกบาลี ได้วางระเบียบจัดระบอบให้พระภิกษุสามเณรในวัดต้องศึกษาพระปริยัติธรรม อันเป็นการดำเนินการตามปณิธานของพระมงคลเทพมุนี หลวงพ่อวัดปากน้ำ ที่มีความปรารถนาจะแรงกล้าถึงให้การศึกษาพระปริยัติธรรมแพร่หลายโดยทั่วไป ในความเป็นจริงแล้ว หลวงพ่อวัดปากน้ำเป็นพระมหากระษักรเจ๋งจริงในระเบียบแบบแผน มีวิริยะว่าจงงาน มุ่งมั่นปฏิบัติสมาธิภาวนาเป็นสำคัญ แต่อย่างไรก็ตามจะให้พระภิกษุสามเณรได้ศึกษาพระปริยัติธรรมควบคู่ไปด้วย