การใช้ปุ๋ยย่าและอุปฐ คำท์ : หน้า 257/354

ดอยดำขามวินิจฉัยน่านปกคา วันที่ ๒๕ ปี (หัวข้อ-เรื่อง) วิธีใช้ปุ๋ยย่า วิธีใช้ปุ๋ยย่าไม่ต่างจากคุณนามเพราะเป็นคุณนามด้วย แต่เป็นอก. อย่างเดียว คือ เมื่อจะใช้อาณ์ของนามนามมาไกล ก็เรียงปุ๋ยย่าไว้หน้ามานามนั้นด้วย เช่น อ. ตระกูลที่ ๕ = นามก กุ่ ซึ่งโจรที่ ๖ = ฉกอี โจร ตัวนามที่ ๑๔ = จุกกสียา นารีบา เป็นต้น การใช้ อุปฐ คำท์ ตั้งยามีจำนวนหลังสุดเป็นครึ่งหนึ่งของจำนวนเต็ม (๕๐, ๙๐๐, ๔,๐๐๐, ๕๐,๐๐๐ เป็นต้น) เพื่อความต้องการใช้งานหลังเต็ม ท่านนิยมใช้ อุปฐ แปลว่า กึ๊ง, ครึ่ง มีวิธีการดังนี้ ๑. ให้เพิ่มจำนวนเข้าไปอีกครึ่งหนึ่งของจำนวนเต็มนั้น เช่น ๙๐ เป็น ๑๐๐, ๒๐ เป็น ๒๓๐, ๓๐๐ เป็น ๓๓๐, ๕๐,๐๐๐ เป็น ๒๕๐,๐๐๐ เป็นต้น ๒. อุปฐ คำที่ประกอบเป็น ค. เอก. เป็น อุปเทน แปลว่า ตัวรั้งด้วยก็ ๓. การถือ อุป ถ้าประกอบกับ ปัจจัยอื่นๆ เป็น เอก ถ้า ประกอบกับปัจจัยอื่น ๆ เป็น พู ๔. ถ้า อุปฐ ต่อกับ ทดีย หรือ ทวี เป็น เทียุณ หรือ กาวิุณ ถ้า อุปฐ ต่อกับ คติย หรือ คติ เป็น อุปเดย หรือ อุปดี ถ้าต่อกับสั่งขยายตั้งแต่ ปลุง ขึ้นไปให้ว่า อุปฐ มาเรียนไว้ข้างหน้าเสมอ เช่น อุปฐปจม, อุปฐผล, อุปฐเดรม เป็นต้น