ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม ๑ หน้าที่ 16
ม. ตอนที่เรียกว่า พากย์ ในพากย์ทั้ง ๑ เที่ยงมณฑ่น แท้จริง ก็เป็นตอนหนึ่งของพากย์ (พากย์คำ) แต่เป็นตอนที่สุของพากย์ ท่านใช้คำรบอพพ์พาย จึงเรียกว่า พากย์
ทางแห่งการศึกษาวกาย สัมพันธ์
(๑๔๕) การศึกษาวิธีประกอบคำพูดเข้าเป็นพากย์ มี ๒ ทางคือ
กำหนดพากย์ที่เรียนไว้แล้วให้รำลึกไปมาทับไปไหนบ้างกับบทไหน ซึ่งเรียกว่า
สัมพันธาง ๑. เรียงผูกคำพูดให้เป็นพากย์ของให้ต้องตามแบบอย่าง
ทาง ๑. ใน ๒ ทางนั้น ควรเรียนทรงสัมพันธุ์ให้เห็นเป็นตัวอย่าง
ไว้อย่าก่อนแล้ว จึงเรียนแต่งเอง เช่นนี้ การศึกษาจะได้สอดคล้องก่อน
แต่เรียนสัมพันธ๎ ควรรู้แบบสัมพันธ์ไว้ก่อน
อธิบาย: ๑ การศึกษาวิจัยสัมพันธธ์ ๒ ทาง คือเรียน
สัมพันธ ๑ เรียนผูกคำพูดให้เป็นพากย์เองให้ต้องตามแบบอย่าง คือ
เรียนแต่บาบาลี ๑. ทางที่ ๒ เป็นการศึกษาวิจัยสัมพันธ์โดยตรง
ส่วนทางที่ ๑ เป็นอุปกรณ์เครื่องสนับสนุน เพราะเมื่อเรียนรู้สัมพันธ
แล้ว ในวลาแห่หนังสือ อ่อนเรียนเข้าได้ถูกต้อง ส่วนในการแปล
หนังสือจำเรียนนสัมพันธ แท้ มันจะไม่รู้ว่าไหนเนื่องหรือเข้า
กับบทไหน เมื่อไม่รู้ ก็จิบบความไม่ได้ แปลไม่ได้ ถูกนี้ เพราะ
ภาษาบาลีวิธีเรียนคำพูดต่างภาษไทย
[๒] ในภาษาไทย เรียงคำพูดที่ ๑-๒ ไปตามความ จึงไม่สู้
เห็นความสำคัญของสัมพันธ. ส่วนภาษาบาลีไม่เรียงอย่างนั้น แต่
เรียนวิธีวายสัมพันธอีกส่วนหนึ่ง. ถ้าจะแปลคำที่ ๑-๒ ตามลำดับ