การอธิบายกิริยวิทัศนในภาษาไทย : หน้า 39/195

ประโยค - อธิบายอากาศสัมพันธิ เล่ม ๓ หน้า ๑๓๒ กิริยวิทัศน จึงเป็นวิกฤต คือเป็นคุณบทแห่งกิริยานั้นเอง คำว่าเป็นคุณบทแห่งกิริยา หมายความว่า ใช้ในฐานเป็นคุณบทแห่งกิริยา เพราะเป็นนามนาม แตใช้คำกริยา อ. สุขสิต (ในแบบ) ย่อม นอน (อยู่) เป็นสุข สุข เป็นกิริยาวิเศษณ์แต่ง สเต ให้แปลกจากปกติ. แปลอย่างไร? ลำพัง สเต หมายความว่า นอนตามปกติ มีสุข๋ เข้ามาแต่ง ก็ทำให้ผิดปกติไปว่า นอนเป็นสุข. สุขูว วด ชิวาม. [มร. ๖/๒๕] เราทั้งหลาย เป็นอยู่สุดทีนอน. กิริยาวิเศษณ์นี้ไม่ใช่อตินบาด จูงวิทัยสันทั้งปวง. [๒] ศัพท์นามกิติดซึ่งประกอบด้วย ทุติยาวิเวกติ ที่ใช้ในอรรถ ช้ากับกิริยาข้างหลง ก็เรียกว่ากิริยาวิเศษณ์ อ. มหาวิโรจน์ วิริวุต. [ฉพฤกิวิกูญ. ๕/๕๔] ร้องเผื่อ มหาวิโรจ ช้ากับกิริยาข้างหลังตอน คือ วิริวุต จึ่งเป็น กิริยาวิเศษณ์ ใน วิริวุต. วิวคู วิวคูสัสส. [มาริติ.า.๖/๒๖] “จักรกริววิตก.” มหาอุปโลจี อุบโปโลจี. [อนุสรปถ. ๕/๕๕] 'ปรบง่ง.' [๓] ข้ออ้างกับกิริยาข้างหลังตอน คือชื่อว่า ๑ เป็นกิริยานามนาม คือกาวสารนะ. ๑ เช่น มหาวีร ช้าทรุดกุ้ม วิววีวัส คือ ธาตุเดียวกัน และเป็นกาวสารนะ. แปลโดยพญาชนะว่า ร้องแล้ว การร้องเผื่อ. อ. อื่น ๆ ก็มียู่เดียวกัน. ถ้าเพียงแต่ช้าทรุด แต่อย่าใช่วาสนะ ก็ไม่อ้างว่า ช้ากับกิริยาข้างหลัง ไม่เป็นกิริยาวิเศษณ์ อ. ท่าน เทศ ย่อมให้ช้าท่าน [ท่าน ในที่นี้เป็น กิรมสารนะ