อธิบายความสัมพันธ์ในประโยค : หน้า 9/195

ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม ๑ - หน้า ๑๖ เพราะฉะนั้น ทั้ง ๒ ประเภทนี้ จึงไม่ใช่ในการผูกประโยคคำพูด เว้นแต่บางแห่ง ที่ต้องการแสดงศัพท์ทางไวยากรณ์ ส่วนเนิบัตใช้ในประโยคทั้งปวง องค์ บทกิริยาอา ยาม เมื่อถอดวิภัติบู๊จัออก เหลือแต่ศัพท์ที่เป็นมูลราก เรียกว่า ธาตุ ไม่เรียกว่า ศัพท์ ธาตุล้วน ๆ ก็ไม่ใช้ในประโยคทั้งปวง กล่าว ศัพท์ ใช้ในที่ ๒ สถาน คือในที่ทั่วไป ในความสัมพันธ์ ๓ ในที่ทั่วไป หมายถึงคำพูดทุกอย่างที่แบ่งไว้ในวิธีวิภาค เหตุที่ค่านั้น ๆ ปรากฏ เพราะเสียงพูด หรือเป็นเสียงพูด [ศัพท์=สัทธ์=เสียง] คำหนึ่ง ๆ จึงเป็นศัพท์หนึ่ง ๆ แต่ในความสัมพันธ์ ศัพท์ หมายเฉพาะนิวาทเป็นต้นตามที่กล่าวแล้ว ทั้งนี้เพื่อให้ต่างจากบท ในที่นี้ท่านมิได้กล่าวถึงศัพท์ เพราะศัพท์ไม่เป็นองค์ประกอบ จำเป็นในการผูกประโยคคำพูด เช่น นิยาย สดี ขาดเสีย ก็ไม่ทำให้เสียพากย์ ส่วนบทถาดก็ ทำให้เสียพากย์หรือไม่สำเร็จเป็นพากย์ได้ ประมวลแห่งออกโดยย่อคือ ๒ คือ บทนาม ๑ บาท กิริยา ๑ ส่วน นิยาย เรียกว่าศัพท์ และใช้ได้ตามอย่างอย่างบ ในประโยคทั้งปวง พากย์งค์ ๒. หลายบทผสมให้เป็นใจความได้ แต่อย่ Become ค อ น อย่ ๆ ไม่เต็มที่ เรียกว่า พากย์ค มี ๑ อย่างคือ [นาม] คฤสส