ความสัมพันธ์และนิธาธารในพระธรรม : หน้า 98/195

ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม ๖ หน้าที่ ๙๕ สูตรโม. [ในแบบ]. โก นิซึ กนุทึ [อุมากิ] พลายฤไโร. [มุฏฐกูลกี. ๑/๒๕] "แห่งเรา ท. ผู้สำรวจราชในนี้นี้ ใครเขาลา กว่ากัน. อุุหา นิธาธารณใน โก. นิธาธารณ. วีรักโ สฏุณ ธมมนี. [ปัญจสติกู ๓/๖๐] แห่ง ธรรม ท. วิริยะประเสริฐๆ. ธมมนี นิธาธารณใน วิริโก นิธาธารณ. [๒] นิธาธารนิ นี้ บางทีอาจจะให้กินเป็นอปทาน เป็นแดน เปรียบ ใน ปัญจมีวิคติ. แต่แพงรายว่า ทั้ง ๒ อรรถนี้ใช้ในที่ต่าง กัน คือ นิธาธารนิเป็นจำนวนที่รวมกัน ซึ่งมิเนธาธารนิแยกออก จากจำนวนรวมนัน. ส่วนอปทานมิใช้จำนวนที่รวมกัน แต่เป็นอีก ส่วนหนึ่ง ซึ่งนำมานเป็นแดนเปรียบ. องค์ อปทาน เป็นแดนเปรียบ ย่อมให้ได้กับคุณนาม ชั้นวิสสาและปกติเท่านั้น จะให้กับชั้นวิติสไไม่ เพราะที่สุด แล้ว ต้องไปเปรียบกับอะไรเล่า. พึงทราบอีก อ. หนึ่ง อุป- มาน มฺวะา เทวานํ เสฤฎติ คฺโต. [สกฺก. ๒/๑๑๐] 'แห่งเทพ ท. ท้าวมวา ถึงความเป็นผู้ประเสริฐสุด.' [๔] กล่าวนามมิใช้เป็นชั้นวิติสา เช่น อคคุ. ปรม. บท คุณนามเหล่านี้ มีชื่อวิติสลณศศัพท์โดยตรง เพราะมิได้ประกอบ ด้วยวิติสสาเจริญ แต่เป็นชั้นวิติส ส เพราะแสดงลักษณะถึง ที่สุดเช่นเดียวกัน. เพราะเหตุนี้ บทกฎฏิวัติตนที่เนื่องด้วย จงควร ใช้เป็นนิธาธารณ แต่ในโยชนะท่านหักเป็นอปทาน 'เป็นแดนเปรียบ'