ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายความสัมพันธ์ เล่ม 6 - หน้า 25
ฐานเป็นตัวเหตุ คือใช้ให้ทำ จะกล่าวว่าเป็นของที่ถูกให้ทำก็ได้ เรียกว่า วัตถุมม เพราะถูกกล่าวเป็นประธาน
สนุนภาย โปฎบุตร กริตา. [ สกก. ๒/๐๑๖ ] โปฎบุตรอั
นางสน่นทา ยิ่งชม ให้ทำแล้ว! มีอธิบายอย่างเดียวกัน. นี้เป็น วัตถุมม โดยตรง เพราะกรรมถูกยกขึ้นกล่าวเป็นประธานจริง ๆ
แต่ที่ใช้อัญมณฑู ไม่มีกรรมอะไรขึ้นเป็นประธาน จึงกิริต คือตกให้ให้งานเป็นประธานแทน อ. บุพพพิบ มดูมาห อโส. อุปปาทโต [ วสายาน สหายกา. ๕/๕๒ ] อยส อนันทาให้เกิดเก่าเรา แม่ในครั้งก่อน. อโย เป็นการิต แต่กบนี้เป็นประธานแทนกรรม ทั้งเรียกว่า วัตถุมม เหมือนกัน. อ. นี้กลับเป็นเหตุคู่ออกจากได้ ดังนี้ บุพพีม มดูมาห อย่ อุปปาทูด. อย่ เป็นการิต ชัดทีเดียว.
เพื่อให้ชัดว่าการิตเป็นประธานจริง ๆ นำพากยวจาก ทั้ง ๒ ที่ใช้ลงกันมา ๓ คู่ คำต่อไปนี้:-
เหตุปัจจัตต. สา...ปุณยาส ปริโภณีย์ อุปฐาโปลี.
นาง...ยังน้ำมี้มาใช้ให้เข้าไปตั้งไว้แล้ว.
เหตุปัจจัตต. ตยา ว ปาณีย ปริโภณีย์ อุปฐายปีด.
น้ำดื่มน้ำใส อันท่านเทียวให้เข้าไปตั้งไว้แล้ว.
[ ลาขทวริติ ๕/๕ ].
เหตุปัจจัตต. โส...ปุณณาสา สานปี่ป เข้ายงบรรดาศาลให้ไหมแล้ว.