การอภิปรายความสัมพันธ์ เล่ม ๑ : หน้า 5/195

ประโยค - การอภิปรายความสัมพันธ์ เล่ม ๑ - หน้าที่ 2 ต้องรู้จักตัวทําพฤฃมภาระก่อนนะนั้น. [๒] วากยํแปลว่าประโยคคำพูดที่เป็นพากย์ ได้แก่พากย์ สัมพนธ์ แปลว่าประกอบหรือผสม อะเอาอะไรประกอบ? ก็เอา คำพูดนั่นเอง คือคำพูดแต่ละศพท์ (บก) แต่ละตอน (พากย์งค์) มายประกอบเข้าเป็นพากย์ ว่าผสมสัมพันธ์ได้แก่ การประกอบหรือ วิธีประกอบคำพูดเข้าเป็นพากย์โดยตรง หมายถึงการแต่งหรือวิธี แต่งภาษาบาลีให้ต้องตามแบบอย่าง ในบัณฑิตยภาคทั้ง ๔ ภาค ท่านจัดวิเคราะห์สัมพันธ์เป็นภาคที่ ๑ เพราะควรศึกษาต่อจากวิภาค และกำหนดไว้ด้วยการภา ๑ วิธีประกอบผู้พูดคำพูดแบ่งไวในวิภาค ให้เข้าเป็นประโยคเดียวกัน ๑ (ดูในคำานสมญภูมินและสนธิ). [๓] การก่อ คือ นามานามที่ประกอบด้วยวิภัคติ ซึ่งมีความ เกี่ยวพันกันกับคำกริยา (แม่ที่ไม่บังคับกริยา เช่นนาน ฉุติวัดดี ก็สงเคราะห์เข้าในการก่อ) คำมีวิภัคกิย่อมแสดงวิธีใช้วิภัคติ ในการประกอบคำพูดเกี่ยวด้วยการนั้น ๆ คำก็ว่า ด้วยการภทาน แสดงไว้อีกส่วนหนึ่ง ผู้ศึกษาว่ารสัมพันธ์พิสูจน์ให้ลด ลง จง สามารถแต่งคำให้ถูกต้องตามจำนวนบาลีได้ในขั้นนี้ดี พึง ศึกษาสัมพันธ์ คือกำหนดพากย์ที่เรียงไว้แล้วให้รู้ว่าบทไหนเข้ากับ บทไหนก่อน ซึ่งจะกล่าวต่อไปตามลำดับ. วิเคราะห์คำ ก. คำว่าพากย์ หมายความว่าข้อความท่อนหนึ่ง ๆ ที่ได้ความบริบูรณ์ตามวิธีไวยากรณ์. คำว่าประโยค หมายความว่าข้อความท่อนหนึ่ง ๆ บริบูรณ์