ข้อความต้นฉบับในหน้า
ตรงกันข้าม ไม่ว่าคนเราจะสร้างบุญกุศลใดๆ เป็นต้นว่า การทำทานทั้งปวง การรักษาศีลโดยบริบูรณ์บริสุทธิ์
การฝึกตนให้รู้จักสำรวมอินทรีย์อย่างดีเลิศก็ตาม ย่อมไม่ได้บุญ
คำตอบเช่นนี้ ย่อมไม่เป็นที่พอพระทัยของพระเจ้าอชาตศัตรู เพราะพระองค์ย่อมทรงมี
พระปรีชารู้เท่าทันว่า ครูปูรณกัสสปพยายามประจบสอพลอ จึงทูลตอบแบบเอาพระทัยเช่นนั้น เพื่อทำให้
พระองค์ทรงเข้าพระทัยว่า การปลงพระชนม์ชีพพระราชบิดาของพระองค์ที่ผ่านมาแล้วนั้น ไม่มีบาป แต่
พระเจ้าอชาตศัตรูทรงประจักษ์แจ้งในพระทัยดีว่า ได้ก่อกรรมทำบาปอย่างใหญ่หลวงไว้ เพราะกำลัง
ทนทุกข์ทรมานจนไม่สามารถจะบรรทมหลับได้เลย ทั้งๆ ที่ไม่ทรงพอพระทัยคำตอบนั้น แต่ด้วยทรงเป็น
กษัตริย์ต้องมีหน้าที่ให้การปกป้องคุ้มครองโดยธรรมต่อนักบวชในพระราชอาณาจักร ไม่ทรงปรารถนาจะ
รุกรานนักบวช พระเจ้าอชาตศัตรูจึงทรงข่มความรู้สึกไว้ไม่ทรงแสดงว่าไม่พอพระทัยหรือคัดค้านโต้แย้ง
ประการใดๆ แล้วเสด็จลาจากมา
ครั้งที่สอง พระเจ้าอชาตศัตรูเสด็จไปถามเรื่องสามัญญผลนี้กับครูมักขลิโคสาล ก็ได้รับคำตอบ
ไม่ตรงคำถามอีก โดยครูมักขลิโคสาลกล่าวร่ายคำสอนในลัทธิความเชื่อของตนอย่างยืดยาว พอสรุป
ประเด็นสำคัญได้ว่า “สรรพสัตว์ในโลกล้วนเป็นไปตามชะตาชีวิต เมื่อเวียนว่ายตายเกิดไปนานๆ ก็จะ
บริสุทธิ์ได้เอง”
คำสอนเช่นนี้หมายความว่า ชีวิตล้วนแปรไปตามเคราะห์ดีหรือเคราะห์ร้าย ใครดวงดีก็ได้ดีมีสุข
ใครดวงไม่ดีก็มีเคราะห์ไปตามเรื่อง ไม่จำเป็นที่คนเราจะต้องขวนขวายทำความดี เพื่อความหลุดพ้น เพราะ
เมื่อคนเราเวียนว่ายตายเกิดไปเรื่อยๆ จับพลัดจับผลูก็พ้นทุกข์ไปเอง พระเจ้าอชาตศัตรูได้ทรงฟังคำตอบ
เช่นนี้ ก็มิได้ทรงพอพระทัยเลย ได้แต่เสด็จลาจากมาด้วยอาการสงบ
ครั้งที่สาม พระเจ้าอชาตศัตรูได้เสด็จไปยังสำนักของครูอชิตเกสกัมพล ทรงถามปัญหาเดียวกัน
แต่กลับได้รับคำตอบซึ่งเป็นมิจฉาทิฏฐิอย่างยิ่งว่า “การทำบุญทำทานไม่มีผล การบูชาไม่มีผล การทำกรรม
ดีหรือกรรมชั่วไม่มีผล โลกนี้ไม่มี โลกอื่นไม่มี มารดาบิดาไม่มีคุณ สัตว์ผู้เกิดผุดขึ้นแบบโอปปาติกะ
ไม่มี สมณพราหมณ์ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบซึ่งกระทำโลกนี้และโลกอื่นให้แจ้งด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้ว
สอนผู้อื่นให้รู้แจ้งตาม ไม่มีในโลก คนเราตายแล้วสูญหมด คงเหลือแต่กระดูกและเถ้าเป็นที่สุด ไม่มี
การเกิดขึ้นซ้ำอีก มีแต่คนเขลาขี้ปดมดเท็จเท่านั้นที่บัญญัติว่า การทำทานมีผล
คำตอบของครูอชิตเกสกัมพลนี้ เท่ากับตอบเป็นนัยต่อพระเจ้าอชาตศัตรูว่า การทำปิตุฆาตไม่มี
ความผิด เพราะบิดามารดาไม่มีคุณ กรรมดีกรรมชั่วไม่มีผล เช่นนี้ย่อมเป็นการประจบสอพลอ เพื่อให้
เจ้าเหนือหัวสบายใจ เมื่อได้รับคำตอบที่ไม่ตรงกับคำถามเช่นนั้น พระเจ้าอชาตศัตรูก็เสด็จลาจากมาโดย
โอปปาติกะ ได้แก่ สัตว์ที่เกิดผุดขึ้นคือเกิดผุดขึ้นมาและโตเต็มที่ในทันทีทันใด เมื่อตายก็ไม่มีเชื้อปรากฏ เช่น เทวดา
และสัตว์นรก เป็นต้น
38 DOU ชี วิ ต ส ม ณ ะ