สุคโต: ผู้เสด็จไปดีแล้ว : หน้า 67/209

คือ 5.4.4 ทรงเป็นผู้เสด็จไปดีแล้ว พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “สุคโต” แปลว่า “ผู้เสด็จไปดีแล้ว” มีความหมายเป็น 4 นัย 1) เสด็จไปดี 2) เสด็จไปถูกต้อง 3) เสด็จไปสู่ฐานะที่ดี 4) เสด็จไปงาม 1) เสด็จไปดี หมายความว่า พระองค์ทรงประพฤติดี ทั้งทางกาย วาจา ใจ คือ กายสุจริต วจี สุจริต มโนสุจริต ทรงประพฤติสม่ำเสมอมาเป็นอเนกชาติ จนเมื่อพระบารมีเต็มเปี่ยม ดับขันธ์จากชาติหนึ่งก็ ไปสู่สุคติทุกชาติ ไม่ไปสู่ทุคติเลย เพราะเหตุนี้ จึงทรงพระนามว่า “สุคโต” 2) เสด็จไปถูกต้อง หมายความว่า พระองค์ทรงดำเนินกาย วาจา ใจ ไปในแนวอริยมรรค ได้แก่ มรรคมีองค์ 8 ซึ่งย่อลงเป็น ศีล สมาธิ ปัญญา ในเบื้องต้น พระองค์ทรงอบรมกายและวาจาด้วยศีล เรียกว่า ทรงดำเนินทางศีล ทรงมีศีล สะอาดบริสุทธิ์อย่างยิ่ง จนปรากฏผลในการปฏิบัติเป็น “ดวงศีล” มีลักษณะเป็นดวงใสอยู่ที่ศูนย์กลางกาย จากนั้น ทรงอบรมใจด้วยสมาธิ โดยนำใจไปหยุดอยู่ตรงกลางดวงศีลนั้น หยุดสงบ จนราคะ โทสะ โมหะ อภิชฌา พยาบาท เข้ามาครอบงำพระทัยของพระองค์ไม่ได้ พระทัยจึงใสบริสุทธิ์ เป็นสมาธิ หยุดนิ่ง จนกระทั่ง “รู้” ผุดขึ้น เรียกว่า “ปัญญา” หยุดนิ่งเข้าไปเช่นนั้น จนเข้าถึงกายภายใน ที่ละเอียดประณีต ยิ่งๆ ขึ้นเป็นลำดับ ตั้งแต่กายมนุษย์ละเอียด กายทิพย์ กายรูปพรหม กายอรูปพรหม จนถึงธรรมกาย แล้วอาศัยธรรมกาย เข้าสมาบัติเห็นแจ้งอริยสัจต่อไป เมื่อถูกส่วนแล้วจึงตกศูนย์ เข้าถึงความเป็นโสดาบันบุคคล สกิทาคามีบุคคล อนาคามีบุคคลตาม ลำดับ จนเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะเหตุนี้จึงทรงพระนามว่า “สุคโต” 3) เสด็จไปสู่ฐานะที่ดี หมายความว่า เสด็จไปสู่ฐานะอันประเสริฐ และเป็นอมตะตลอดไป ดัง พระบาลีว่า เขม ทิสํ คจฺฉมาโน แปลว่า ไปสู่แดนอันเกษม คือ นิพพาน ในขณะทรงมีพระชนม์อยู่ ก็เข้า สอุปาทิเสสนิพพาน หรือ นิพพานเป็น ซึ่งอยู่ในศูนย์กลางของธรรมกาย และเมื่อจะดับขันธ์ พระองค์ก็เข้า สมาบัติ อนุปาทิเสสนิพพาน หรืออายตนนิพพานก็จะดึงดูดธรรมกายของพระองค์เข้าสู่นิพพานไป เช่นนี้ เรียกว่า เสด็จไปสู่แดนอันเกษม หรือเสด็จไปสู่ฐานะที่ดี เพราะเหตุนี้จึงทรงพระนามว่า “สุคโต” 4) เสด็จไปงาม หมายความว่า ทรงพระดำเนินงาม เช่น เมื่อครั้งเสด็จพระดำเนินไปโปรด ปัญจวัคคีย์ยังป่าอิสิปตนะนั้น เสด็จพระดำเนินไปโดยพระบาท มีฉัพพรรณรังสีรุ่งโรจน์ จนแม้แต่สัตว์ 56 DOU ชี วิ ต ส ม ณ ะ