การทำความเข้าใจเกี่ยวกับกิเลสและวัตถุกาม : หน้า 81/209

6) วิจิกิจฉา ได้แก่ ความลังเลสงสัยในกุศลธรรมทั้งหลาย 7) ถีนะ ได้แก่ ความหดหู่ ความท้อแท้ถดถอย 8) อุทธัจจะ ได้แก่ ความฟุ้งซ่าน ขาดความสงบในจิตใจ 9) อหิริกะ ได้แก่ ความไม่ละอายต่อความชั่วทั้งหลาย 10) อโนตตัปปะ ได้แก่ ความไม่เกรงกลัวต่อความชั่ว 2. วัตถุกาม หมายถึง วัตถุอันน่าใคร่ น่าปรารถนา เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า กามคุณ กามคุณ แบ่งออกเป็น 5 อย่าง คือ 1) รูป คือ สิ่งต่างๆ ที่เราเห็นได้ด้วยตา 2) เสียง คือ เสียงต่างๆ ที่เราได้ยินได้ด้วยหู 3) กลิ่น คือ กลิ่นต่างๆ ที่เราดื่มได้ด้วยจมูก 4) รส คือ รสต่างๆ ที่เรารับรู้ได้ด้วยลิ้น 5) โผฏฐัพพะ คือ สัมผัสที่เรารับรู้ได้ด้วยผิวกาย จะเห็นว่า “กิเลสกาม” นั้นเป็นลักษณะของใจคนเราที่เกิดความคิดชั่วขึ้นได้เองอยู่แล้ว ถ้าเรา ปล่อยปละละเลย ไม่อบรมขัดเกลา ก็มีแต่จะพอกพูนทวีมากขึ้นๆ ครั้นเมื่อกิเลสกามมากระทบกับวัตถุกาม ใจคนเราซึ่งมีโลภะและโมหะเป็นเชื้อสำคัญอยู่แล้ว ย่อมจะเกิดความรู้สึกว่า วัตถุกามต่างๆ ล้วนน่าใคร่ น่าปรารถนาไปหมด ถ้าได้วัตถุกามเหล่านั้นมาสมใจตนเองย่อมจะรู้สึกเป็นสุข จึงเกิดความเพียรพยายาม แสวงหาวัตถุกามมาไว้ในครอบครองให้มากเท่าที่จะมากได้ในที่สุดก็กลายเป็นความหลง ยึดมั่นถือมั่นอยู่กับ วัตถุกามนั้นๆ ในทำนองกลับกัน ถ้าพลาดหวังในวัตถุกามที่ตนปรารถนา คนเราก็จะรู้สึกเป็นทุกข์ หากไม่เกิดความ รู้สึกหดหู่ ท้อแท้ หรือผิดหวังอย่างรุนแรง จนถึงกับทำลายตนเองด้วยวิธีการต่างๆ ไปเสียก่อน โทสะ โมหะ ทิฏฐิมานะ ตลอดจนความไม่ละอาย และความไม่เกรงกลัวต่อความชั่วและบาปทั้งหลาย ซึ่งนอนเนื่องอยู่ในใจ คนเราตลอดเวลานั้น ก็จะกระตุ้นหรือหันเหความรู้สึกเป็นทุกข์นั้น มาเป็นความคิดประทุษร้าย เบียดเบียน รังแกผู้อื่นโดยประการต่างๆ จึงเกิดการสั่งสมบาปให้แก่ตนเอง ด้วยความโง่เขลาเบาปัญญาโดยแท้ นี่คือ ทางมาแห่งธุลี หรือกิเลสประการหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกสุขหรือทุกข์ อันเนื่องมาจากวัตถุกามหรือกามคุณ 5 ล้วนมีแต่โทษภัย ต่อใจคนเราทั้งสิ้น ตราบใดที่คนเรายังมีความคิดว่า กามคุณ 5 เท่านั้นที่จะทำให้มีความสุข คนเราก็ย่อม จะตั้งหน้าตั้งตาแสวงหาแต่กามสุขเรื่อยไปโดยไม่หยุดยั้ง ทั้งไม่รู้จักสอนใจตนเองได้ว่า จุดที่ “พอ” นั้นอยู่ ตรงไหน เมื่อมุ่งหน้าแสวงหาต่อไปเรื่อยๆ ไม่วันใดวันหนึ่งก็จะต้องประสบปัญหา เพราะแต่ละคนก็มุ่งแสวงหา 70 DOU ชี วิ ต ส ม ณ ะ