ข้อความต้นฉบับในหน้า
3. อิทธิวิธี
4. ทิพพโสต หรือ หูทิพย์
5. เจโตปริยญาณ
6. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ
7. ทิพพจักขุ หรือ ตาทิพย์ หรือ จุตูปปาตญาณ
8. อาสวักขยญาณ
จากพระพุทธดำรัสของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเกี่ยวกับวิชชา 8 นี้ จะเห็นว่าหลักสำคัญในการ
ปฏิบัติเพื่อบรรลุญาณระดับต่างๆ ก็คือ “จิตเป็นสมาธิ ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหว”
ได้กล่าวไว้ในตอนต้นบทนี้แล้วว่าการอบรมใจให้เป็นสมาธิแน่วแน่นั้นจะต้องวางใจไว้ที่ศูนย์กลางกาย
ฐานที่ 7 ซึ่งเป็นที่ตั้งถาวรของใจ ดังนั้น “จิตเป็นสมาธิ ตั้งมั่น ไม่หวั่นไหว” จึงหมายถึงการตั้งจิตมั่นไว้ที่
ศูนย์กลางกายฐานที่ 7 เมื่อผู้เจริญภาวนาสามารถตั้งจิตมั่นไว้ที่ศูนย์กลางกายฐานที่ 7 อย่างแท้จริง จนสามารถ
บรรลุ “วิปัสสนาญาณ” ได้แล้ว หรือกล่าวอีกอย่างหนึ่งได้ว่า “บรรลุธรรมกายโคตรภู” ซึ่งจะเป็นบาทฐานไป
สู่ธรรมกายพระอริยบุคคลระดับต้น ครั้นเมื่อสมาธิก้าวหน้ามากขึ้น บรรลุญาณสูงขึ้นตามลำดับ ตั้งแต่
ธรรมกายโคตรภู ธรรมกายพระโสดา ธรรมกายพระสกทาคามี ธรรมกายพระอนาคามี ย่อมหมายถึง
ได้บรรลุธรรมกายสูงขึ้นตามลำดับ จนถึงธรรมกายพระอรหัต ซึ่งเป็นภาวะที่บรรลุอาสวักขยญาณ หลุดพ้น
จากอาสวกิเลสทั้งปวง
อนึ่ง การที่ผู้เจริญภาวนาซึ่งบรรลุญาณระดับต่างๆ สามารถรู้เห็นการตายและการเกิดของหมู่สัตว์
รู้เห็นความแตกต่างของหมู่สัตว์อันมีกรรมเป็นเหตุ ตลอดจนมีหูทิพย์ ตาทิพย์ หรือระลึกชาติได้ เหล่านี้
ล้วนรู้ด้วยญาณของธรรมกาย และเห็นด้วยตาของธรรมกายทั้งสิ้น จะรู้ด้วยความรู้ของกายมนุษย์ หรือ
เห็นด้วยตาของกายมนุษย์ก็หาไม่ ดังนั้นจึงกล่าวในเชิงปฏิบัติเพื่อให้เข้าใจง่ายๆ ได้ว่า “บรรลุญาณก็คือ
บรรลุธรรมกายนั่นเอง”
ตลอดเวลาแห่งการสดับพระธรรมเทศนานั้น พระเจ้าอชาตศัตรูทรงติดตาม สดับตรับฟัง
ด้วยความสนพระทัยเป็นอย่างยิ่ง เพราะนอกจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงตอบปัญหา ได้ตรงประเด็น
ตามที่พระเจ้าอชาตศัตรูทรงกระหายใคร่รู้มานานนักหนาแล้ว วิธีการตอบของพระพุทธองค์ยังสมบูรณ์
บริบูรณ์พร้อมด้วยศิลปะ สามารถยังผลให้พระเจ้าอชาตศัตรูทรงตรองตามด้วยเหตุผลอย่างต่อเนื่อง
โดยปราศจากความกังขา ทั้งทรงรู้สึกทึ่งในคุณวิเศษอันน่าอัศจรรย์ใจของพระธรรมคำสั่งสอนอีกด้วย
ยังความปีติเบิกบานมาสู่พระองค์ยิ่งนัก จึงได้กราบทูลสรรเสริญพระพุทธองค์ว่า
“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภาษิตของพระองค์ไพเราะแจ่มแจ้งจับใจยิ่งนัก เปรียบเสมือนหงายของ
ที่คว่ำ เปิดของที่ปิด บอกทางแก่คนหลงทาง หรือส่องประทีปในที่มืด เพื่อให้คนมองเห็นสิ่งต่างๆ ข้อนี้ฉันใด
128 DOU ชี วิ ต ส ม ณ ะ