การอบรมบุตรเป็นหน้าที่สำคัญของมารดาบิดา : หน้า 164/209

9.11 การอบรมบุตรเป็นหน้าที่สำคัญของมารดาบิดา ดังได้กล่าวแล้วว่า กัลยาณมิตรชุดแรกของลูก คือพ่อแม่หรือผู้ปกครอง ที่ต้องเป็นผู้ปลูกฝัง โยนิโสมนสิการให้แก่ลูก ดังนั้นพ่อแม่ทุกคนจะต้องถือเป็นหน้าที่โดยตรงของตน ในการปลูกฝังอบรม บ่มนิสัยลูก ตั้งแต่เมื่อลูกลืมตามาดูโลก มีหลักฐานจากงานวิจัยในวงการแพทย์และจิตวิทยาสมัยใหม่มากมายที่บ่งชี้ว่า นิสัยต่างๆ ของ คนเรานั้นได้รับการปลูกฝังมาตั้งแต่ยังเป็นทารก เช่น เด็กอ่อนที่พ่อแม่ไม่เคยปล่อยปละละเลยให้นอน แช่อยู่กับความสกปรกและเปียกชื้นของปัสสาวะอุจจาระ แต่หมั่นเช็ดถูทำความสะอาดให้ เมื่อเด็กคนนั้น โตเป็นผู้ใหญ่ ก็มักจะมีนิสัยรักความสะอาด ดังนี้เป็นต้น ดังนั้น พ่อแม่จึงไม่ควรละเลยในเรื่องการสร้างลักษณะนิสัยที่ดีงามต่างๆ ให้แก่ลูกด้วยตนเอง ส่วนการปลูกฝังอบรม คุณธรรมขั้นสูงขึ้นไปยิ่งมีความสำคัญมากขึ้น จะคอยไว้ให้เป็นภาระหน้าที่ของครู อาจารย์ที่โรงเรียน หรือสถาบันการศึกษาย่อมไม่ได้ผลเต็มที่ ทั้งนี้เพราะบรรดาครูอาจารย์แต่ละท่าน ย่อมมีศิษย์ในความดูแลรับผิดชอบเป็นจำนวนมาก อาจดูแลไม่ทั่วถึง อีกทั้งวิชาการต่างๆ ที่เปิดสอนกัน ในโรงเรียนก็มีมากมาย จนแทบไม่เหลือเวลาไว้อบรมคุณธรรมให้แก่นักเรียน นอกจากนี้เวลาที่เด็กอยู่ที่ โรงเรียนก็น้อยกว่าอยู่ที่บ้าน ด้วยเหตุนี้ การปลูกฝังอบรมคุณธรรมแก่ลูก จึงเป็นหน้าที่โดยตรงของพ่อแม่ ซึ่งจะต้องเริ่มทำกัน ตั้งแต่ลูกยังเป็นเด็กทารก และจะต้องทำอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ จากสิ่งที่ง่ายไปสู่สิ่งที่ยากขึ้นตามลำดับ โดยให้เหมาะสมกับการรับรู้และภูมิปัญญาของเด็ก คุณธรรมที่พ่อแม่พึงปลูกฝังอบรมให้แก่ลูกนั้นมีอยู่มากมาย แต่คุณธรรมสำคัญที่จะช่วยพัฒนา โยนิโสมนสิการให้แก่ลูก ก็คือ 1) ความรู้เรื่องเป้าหมายสูงสุดของพระพุทธศาสนา ซึ่งก็คือเป้าหมายสูงสุดของชีวิตมนุษย์ นั่นเอง พระพุทธศาสนาสอนให้คนเราสั่งสมบุญบารมี เมื่อบุญบารมีเต็มเปี่ยมแล้ว ย่อมสามารถขจัดอาสว กิเลสให้หมดสิ้นไปได้ เข้าถึงความหลุดพ้น ไม่ต้องเวียนว่ายตายเกิด หรือผจญทุกขเวทนาอยู่ในวัฏสงสาร อีกต่อไป 2) หลักปฏิบัติเพื่อบรรลุเป้าหมายสูงสุด มีอยู่ 3 ประการ คือ ศีล สมาธิ และปัญญา 3) ธรรมสำหรับผู้ครองเรือน ซึ่งมีชื่อเฉพาะว่า “ฆราวาสธรรม” 4) พุทธศาสนิกชนมีหน้าที่ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา ทั้งนี้เพราะที่พึ่งอันแท้จริงของมนุษยชาติ คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ พระสงฆ์คือผู้สืบทอดและเผยแผ่พระธรรมคำสั่งสอนของพระสัมมา สัมพุทธเจ้า หากพระสงฆ์ไม่ได้รับการอุปถัมภ์จากฆราวาสแล้ว ย่อมไม่สามารถจะปฏิบัติหน้าที่ของท่าน บ ท ที่ 9 บ ท ส่ ง ท้ า ย DOU 153