ปรุมมรรค: ทางเข้าสู่การหลุดพ้น : หน้า 65/340

ปรุมมรรค คือหนทางเบื้องต้นของอริยมรรค ทางของพระอริยเจ้า ทางสายกลางภายใน ซึ่งเป็นทางที่สงบสงัดจากกามอบุศจรรธรรม เป็นทางแห่งความบริสุทธิ์ บางทีเรียกว่า วิสุทธิมรรค เป็นทาง หยุดพัน บางทีเรียกว่า วิปุติมรรค แล้วก็เข้าสูภายในกาย ตามลำดับ เมื่อท่านได้รับแล้ว เห็นแล้ว พ้นแล้ว จากกิเลสอาสะที่เข้ามา บัง คับบัญชา เป็นพระอรหันต์สัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว ก็เนความรู้้นี้ มาถ่ายทอดให้แก่มนุษย์และเทวดาทั้งหลายได้รับทราบกันว่า ภายในร่างกูลอย่างไร ท่านก็ถอนอย่างนั้นว่า มรรค ๔ ผล ๔ นิพพาน ๑ อยู่ในตัว โดยเริ่มต้นจากการฝึก ใจให้หยุดนิ่ง แต่ปกติใจไม่ค่อยจะหยุดนิ่ง เพราะไปติดในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมามณ์ ท่านก็สอนให้เห็นความเป็นจริงว่า สิ่งเหล่านั้นไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ไมเป็นสาระแก่นสาร ไปฝูกพันไปหมมู่ นิ้วก็จะไม่เกิดประโยชน์ แถมเกิดโทษ ทำให้ เวียนว่ายตายเกิดในภพทั้งสามบ่อย วนเวียนอยู่ในสังสารวัฏ การเกิดบ่อยๆ เป็นทุกข์ มีทั้งทุกข์ประจำและทุกข์ที่จรมาฉลอง มีทุกข์ทุกวันที่อยู่กันไปอย่างนั้นจนกระทั่งชาชิน ทุกข์บาง อย่างถ้ามาก็เห็นชัดเจน หรือบางอย่างก็ชาชินกันไป แต่ทั้งหมด พื้นฐานของชีวิตเป็นทุกข์เมื่อใจหมุนวนกับสิ่งเหล่านั้น เพราะว่าทั้งหมดดูกอยู่ภายในกายภายในและกูไตลักษณ์ ไม่ เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ท่านก็จะพร่ำสอนอย่างนี้เพื่อให้คลาย ความผูกพัน ความยึดมั่นถือมั่น