การศึกษาในพระพุทธศาสนาและความสำคัญของภาษามคธ : หน้า 17/278

คำนำ พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาแห่งชีวิตที่สร้างความเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน ให้เกิดขึ้นแก่ผู้ยอมรับนับถือ โดยมีผลรวมยอดคือความสงบ ความร่มเย็นเป็นสุข เป็นที่ตั้ง นั่นย่อมหมายความว่า ผู้ผู้นำเอาหลักธรรมเป็นหลักปฏิบัติ เพื่อการดำเนินชีวิตต่อไปได้รับประโยชน์ของอย่างทั่วถึง การน้อมนำเอาหลักธรรมก่อนไปเผยแพร่แก่ประชาชน จึงเป็นหน้าที่โดยตรงของพระภควาผู้บรรดามตรธรรม และจะเข้าถึงหลักธรรมได้ก็ด้วยการทำความเข้าใจให้ถูกต้องถ่องแท้ตามอรรถาธิบาย ซึ่งต้องอาศัยความรู้ ความเข้าใจจัดแจงในหลักภาษาที่ใช้จากธรรม ดังนั้น จึงเป็นความจำเป็นยิ่งที่จะต้องศึกษาทำความเข้าใจในหลักภาษาที่ทรงใช้ประกอบหลักธรรมคือภาษามคธ คืออริติ การเรียนมาสึ จึงเป็นสิ่งสำคัญลำดับต้น ๆ ที่โปรดมามากระแสให้ถึงคนอชนแบบนี้ไว้เป็นลำดับบำ คณะสงฆ์ไทยได้ไว้ความสำคัญต่อการศึกษาพิมพ์อย่างยิ่ง ถึงกับระบุไว้เป็นแนวแนวในผลแห่งการศึกษาของคณะสงฆ์ เพราะถือว่า การเรียนบาลี เป็นการจัดระดับบุคคลเพื่อให้สามารถรอความรู้เป็นประหนึ่งญาเบืองใจจึงถือปฏิบัติได้และในชะตาเดียวกัน ก็จะระดับขึ้นผ่านการศึกษาโดยนำพระไตรปิฎกหรือคัมภีร์อธิบายพระไตรปิฎกซึ่งอยู่ในรูปของบทและเก็บศึกษาได้ศึกษากำหนดเป็นบูรณาภิทานเพื่อการศึกษาค้นคว้าพร้อมทั้งยกย่องผู้ผ่านกระบวนการศึกษาในชันนั้น ๆ ให้เกียรติคุณเป็นที่แพร่หลายโดยยิ่งขึ้นไป วัดปากน้ำได้ให้ความสำคัญต่อการศึกษาเป็นอย่างยิ่ง โดยสนับสนุนส่งเสริม ไม่มีการเรียนการสอนพระปริยัติธรรมของคณะสงฆ์ก็ได้ แผนก คือทั้งแผนธรรมและแนวปฏิบัติ ได้รวบระเบียบจัดระบบให้พระภิกษุมากในวัดต้องศึกษาพระปริยัติธรรม อันเป็นการดำเนินการตามนิรันดร์ของพระมงคลเทพมุนี หลอดพ่อวัดปากน้ำ ที่มีความปราราทานอย่างแรงกล้าจะให้การศึกษาพระปริยัติธรรมแพร่หลายโดยทั่วไป ในความเป็นจริงแล้ว หลอดพ่อวัดปากน้ำเป็นพระมหาเถระผู้รังรักษ์ในระเบียบแบบแผน มีวิริยะวัตรงาม มุ่งมั่นพัฒนาธรรมวาระเป็นสำคัญ แต่กระนั้นก็ยังมุ่งมั่นที่จะให้พระภิกษุมาสนใจกับพระปริยัติธรรมควบคู่ไปด้วย