วิทยาศาสตร์การแพทย์และการวิเคราะห์ : หน้า 172/278

๑๒๕๐ วิทยาศาสตร์การแพทย์ คณะฯ (๕) อี ปิ้งอิ้ ประกอบได้ตั้งแต่ เอกาทศ ถึง อุษารำ และเป็นเครื่องหมายอิตถีลิงค์ ตั้งแต่ เอกาทศ ถึง อุษารำ นี้ ถ้าประสงค์จะให้เป็นลิงค์อื่น ต้องลงมาปัจจัย แล้วไปจากเป็น ปฐมัง นุสสิงค์ได้ เช่น เอกาทสม โสม เอกาทสมเป็นต้น มีวิธีวิเคราะห์และคำแปล ดังนี้ อ. เอกาทสนธ์ ปรณี เอกาทสี ฯ คำแปล (อิตติ หญิง) เป็นที่เต็ม แห่งหญิง ท.๑๑ ชื่อว่านี่ ๑๑ ฯ อ. ทวาทสนธ์ ปราณี ทวาทสี ฯ คำแปล (หญิง) เป็นที่เต็ม แห่งหญิง ท.๑๒ ชื่อว่านี่ ๑๒ ฯ หนึ่ง ระเบียนแห่งวินิจฉัยในตำรานี้ ตัวปกติสุขยา ซึ่งเป็นคุณหรือวิสัยของนามนามนั้น ต้องประกอบเป็น "อักษรวิถี พุฒวนะ" (เว้นไว้นะปกติสุขยาที่ลิงค์และวณะ) ส่วนด้านนามไม่ต้องเอาไปสังไว้ เมื่อเปลี่ยนทางไปเพิ่มทั้งนี้ เพราะจักพั้ลึงชยบอดอยู่แล้ว ข้อควรสังเกต ปกติสิ่งยวาที่ขึ้นลิ้นนี้นวนะ เช่นนี้ตั้งแต่ เอกทวีสดี ถึงอุณุวัติ เวลาตั้งวิเคราะห์ ต้องประกอบเป็นอักษรวิถีดี เอกอจะเหมอ ตัวอย่างเช่นนอกจากนี้ ในปฏิทินศักดิ์ ยังมีพิทธ์ที่ควรสนใจอยู่อย่างหนึ่ง คือ "อุณง" ซึ่งแปลว่า "ครั้ง" หรือ "กี่ครั้ง" คำว่า "ครั้ง" หรือ "กี่ครั้ง" นี้หมายถึง จำนวนร่อง ไม่เต็มตามอัตรา เปรียบเสมือนกับการนับของเรา ๑, ๒, ๓ เป็นต้น นี้เป็นจำนวนเต็ม แต่ถ้าจำนวนที่ ๒ ไม่เต็ม นับได้รู้เบา ๆ ว่ากว่า ๑ กับอีกแต่ในภาษาเบิกพูดว่า ๒ ทั้งก็ หมายความว่า จำนวนที่ ๒ หายไปครึ่งหนึ่ง จึงประกอบ อุณุม พิพท์ไว้ด้วยจำนวนขนาด ตัวอย่างเช่น อ. (ทวี่) อาศเตน ทกูโว วิวาทโล, ทิยาบโต ฯ คำแปล ที่ ๒ ทั้งก็ชื่อวิวาทนะ, ทิยาบะ (คืออเนวมาว่า กับครั้ง) ฯ อ. (ตี) อยูเตน ดติโย อาชตูโย หรือ อาชตูเดโย ฯ คำแปล ที่ ๑ ทั้งก็ ชื่ออุปสียะ, อัตรเดยะยะ (คือเอาความว่า กับครั้ง) ฯ อ. (ดต) อาศเตน อุตติโว อาณุตูโป ฯ คำแปล ที่ ๔ ทั้งก็ ชื่ออุตพฬะ, (คืออาคารวาม่า กับครั้ง) ฯ