การเข้าใจคำว่า 'สมาส' ในภาษาไทย : หน้า 26/278

ราชบัณฑิตยสภา สมาส คำพูดในภาษาใดภาษาหนึ่งมักมีคำพูดโดยมีวรรคตอนและจุดเต็มความหมาย อย่างเต็มความ และคำพูดโดยย่อ คือ การพูดแต่เพียงสั้น ๆ แต่สามารถ สื่อ ความหมายให้เข้าใจได้ตรงกัน ดังตัวอย่างในภาษาไทยของเรา เช่น คำพูดโดยพิฆาต : สู่ที่ทำด้วยเหล็ก คำพูดโดยอ้อม : ซูเหล็ก คำพูดโดยพิสดาร : บุรุษรดา คำพูดโดยย่อ : บุรุษรดา การทำคำพูดโดยพิสดารให้ย่อหรือสั้นลงดังกล่าวข้างต้นนี้ นักปราชญ์ ทางด้านภาษาบาลีบัญญัติเรียกว่า "สมาส" วิเคราะห์คำว่า "สมาส" สมิสาตเด ลูกโซ ฯ คำแปล (โอ สุนา โอ คัพโท เดน อันมา) สมิสาเด ย่อมเข้า อิทธิ เพราะเหตุนี้ (โอ สุนา โอ คัพโท นั้น) สมโล ชื่อว่าสมาส ฯ (มิลรูป ทีมมธนะ) คำแปล อีกนัยหนึ่ง (อันเขา) ย่อมช่อ เพราะเหตุนี้ ชื่อว่าสมาส (ความย่อ) (ภาวนะ ภาวสานะ) ความหมายของคำว่า "สมาส" คำว่า "สมาส" นั้นได้มีน้ากว้างการลายแนบให้ความหมายไว้แตกต่างกัน ออกไป ดังนี้ สมาส (ปู.) การย่อ ว.สมสน สัปปิยะ วา สมโส. พัทธ์อันนานปอ ศัพท์ อันท่านเข้า. ว.สมนิสเดติ สมโจ. สัมโภโล อส. ศีลโม. โณ. สมาส ชื่อของ วิชาในภารณีอย่างหนึ่ง คือ การย่อมาชีพตั้งแต่สองศัพท์ขึ้นไปเข้าเป็น บทเดียวกัน ส.สมาส. (พลานามรม มค-ไทย โดย พันธ์ บี ป.ทองสมบูญ ฉบับ วัธนาน่า ท.ศ.๒๕๔๐-หน้า ๑๐๗)