การวิเคราะห์และอธิบายคำว่าเทียมฑูต : หน้า 97/278

ชด. คำว่า "เทียมฑูตโยษเตสักภูมิโค" ทรงอาลงประกอบด้วยร้อยแห่งโยษทิ์สองทั้งกึ่ง" เป็นนิราศชมพูพิมล กัมมารยมาส มีจิตรีปรับรสมาวินแสนบุพพนบ ทางมารยมาส และ ณิศก ปัจจัย ในตรียายติ์ติ์ เป็นท้อง มีวิเคราะห์ ดังนี้ ฉ.ตย. ร. โยธนล สต ว.กัน. ธ. เทียมฑูตโยษเตสักภูมิโค ฉ.กตร. ธ. เทียมฑูตโยษเตสักภูมิโค ว.กัน. ธ. เทียมฑูตโยษเตสักภูมิโค ๓๓. คำว่า "เทียมฑูตสหสวกูฏูก็รีวารา (อิตูกิ) = ผู้มีมีพ้นที่สองทั้งกึงเป็นประกบเป็นบริวาร" เป็นนิราศลวิชาครนพุพิลสมาส มีจิตรกูบพนบ กัมมารยมาส วิแสนบุพพนบ กัมมารยมาส ณิศกอุยอักรณ พุพิลสมาส และนิศจุนบุพพนบ กัมมารยมาส เป็นท้อง มีวิเคราะห์ ดังนี้ ว.กัน. ธ. เทียมฑูตญา ศรลท กิฬาสญาติ กิญญูบล่. ว.กัน. ธ. นาจก า ตา อิติโล ย็จา นาจกิฤโก ฉ.กตร. ธ. เทียมฑูตสหสวกูฏูก็รีวารา (นาคิฤโก) ว.กัน. ธ. เทียมฑูตลุงปูปลมลา ๆ นาฏกฤโก ก็ิมลามะกุลฤก ลากันฤกฤโกจิตี ฉ.ตย. ว.เทียมฑูตสหสวกูฏูก็รีวารา ยุษศา ภ เทียมฑูตสหสวกูฏูก็ ปริวรา (อิตูกิ) ๆ ๔. คำว่า "มาหากสปนเกรปนิทนาปตานวตก = เรื่องแห่งอันเอาะวิเศษง" มิกขามกแหกพระเศียรเทพมาหกลสะเป'" เป็นคำอธิบายปรุงสมาส มีมกวานบุพนบ กัมมารยมาส ทุยฎับปรุงสมาสและจุดก็ตีพุรสมาสเป็นท้อง มีวิเคราะห์ ดังนี้ สัน.กาม. ร. มหากสปไป อิด โอ ร. มหากสุขปูเตอไท ทุติ.ธ. วิณุปปสลุ ชาน ปีนปาปุตตาน จตุ.กบ. ร. มหากสุขปูเตอรีสมุน ปีนปาปุตตาน มหากสุขปูเตอรี- ปีนปาปุตตาน ฉ.ตย. ร. มหากสุขปูเตอปัญญาปตานสุด วดตุ มหากสุขปูเตอ- ปีนปาปุตตานงู