วิริยาภิบาลกว่ายักษ์ สมุนไพรเน : หน้า 226/278

วิริยาภิบาลกว่ายักษ์ สมุนไพรเน ๒๐๕ น ช่อ น เช่น สนุโนะ ม ช่อ ป เช่น อนุมูโก ม ช่อ ผ เช่น สนุโลโ ม ช่อ พ เช่น อนโมโ ม ช่อ ก เช่น สนุโ ม ช่อ ม เช่น อมวา เป็นต้น (ข) พยัญชนะวรรณยุกต์ ๑. ย ล ส ๓ ตัวนี้ ช่อหน้าตัวเองได้ เช่น เสนโย, สุดโต, อนุโล ๒. ย ร ล ๑ ตัวนี้ ถ้าอยู่หลังพยัญชนะแต่ตัวอื่น ออกเสียงผสมกับพยัญชน้หน้า เช่น วาจู ภาโร, เกตุโล, อนุจติ ๓. ส เมื่อเป็นตัวสระกฎ มีเสียงเป็นยุฬะ คือ มีมวลกาลาในพินหน่อยหนึ่ง คล้าย s ในภาษาอังกฤษ เช่น ปริสุมา, เสนโย ๔. ท ถ้阿ยู่หน้าพยัญชนะอื่น ที่ทำให้สะกดท้ายออกเสียงมีเสียงมากขึ้น เช่น พรหม, ถ้าอยู่หลังพยัญชนะ ตัว คือ ณ น ม ย ลวก มีเสียงเข้าผสมกับพยัญชนะนั้น เช่น ปญฺโญ, อุณฺโฑ, หนาหนา, อมฺมิ, คฤหุตา, วุเฑต, อวานา, มุโฑ คำกล่าวว่า พยัญชนะทั่วไป กัมมะตรามแสดงไว้โดยไมแปลกกัน แต่เมื่ออาแตดตามวิธีนี้บารมีจบแตงรับไว้นะ คือ พยัญชนวรรคทั้งหมดเป็น มูลพยัญชนะ ไม่มีมาวกาเลย คือ เมื่อใช้เป็นตัวสะกดแล้ว ออกเสียงผสมกับพยัญชนะตัวอื่นไม่ได้ คงเป็นได้แต่ตัวสะกดอย่างเดียว พยัญชนะที่เป็นอักษรสระ พยัญชนะที่เป็น อรัส ๗ ตัว คือ ร ส ล ว ส ฯ เป็น “อักษรสระ” มีเสียงกังสระ คือ ที่มดรา ทั้งนี้ เพราะพยัญชนะเหล่านี้บางตัวรวมลงในระเดี เดียวกันกับพยัญชนะขึ้นและออกเสียงพร้อมกันได้ เช่น เสนโย กรุาบปา เป็นต้น บางตัวมีเป็นตัวสะกดออกเสียงได้หย่อนพอให้รู้ได้ว่าตัวสะกดเป็นคายุฑ มุโฑ เป็นต้น จบสมญาจิราณ