ลักษณะและความหมายของบนฑิต : หน้า 47/433

๒๒ มงคลที่ ๒ บนฑิต คือใคร? บนฑิต คือคนที่มีใจฟ่องใสอยู่เป็นปกติ ทำให้มีความเห็นถูก ยึดถือ ค่านิยมที่ถูกต้อง สามารถดำเนินชีวิตอยู่ด้วยปัญญา - เป็นผู้ดู คือรู้ว่าจะไปรู้อะไรซ่าว - เป็นผู้ถูก คือรู้ว่าจะถูกอะไรซ่าว - เป็นผู้ชอบ คือรู้จะใจบูรณอโยบาย บนฑิต อาจเป็นใครก็ได้ เช่น อาจเป็นผู้อ่านหนังสือไม่ออก อาจเป็นชาวไร่ชาวนา อาจเป็นผู้มีการศึกษาสูง อาจเป็นปัญญาดีของเรา ฯลฯ แต่ไม่ว่า จะเป็นใครก็ตาม จะต้องเป็นผู้มีจิตใจฟ่องใส และดำเนินชีวิตอยู่ด้วยปัญญา คือเป็นคนนี้เอง คนทั่วไปเข้าใจว่า ผู้ที่เรียนหนังสือจนได้รับปริญญานั้น คือบนฑิต ความจริงแล้วนั้นเป็นเพียงบนติท ทางโลกเท่านั้น ยังไม่ใช่บนฑิตที่แท้จริง เพราะ ผู้ที่ได้รับปริญญาแล้วถ้าความประพฤติไม่อาจไปทำผิดคอฏตตะรางได้ แต่บนฑิตที่แท้จริงย่อมเป็นผู้ตั้งใจจะรู้ ประพฤติอย่างดี ความถูกต้องความสุจิต รสามารถป้องกันตนให้พ้นจากคุกตะราง แม้กระทั่งนรกได้ “บนฑิตมิใช่ผู้มีเพียงปริญญา แต่คือผู้อุดมด้วยมิสติ สมาธิ ปัญญา” ลักษณะของบนฑิต เนื่องจากบนฑิต เป็นผู้มีจิตใจฟ่องใส มีความเห็นถูก คำเนินชีวิตอยู่ด้วยปัญญา ลดในการสอดรองหาเหตุผล จึงมีลักษณะพิเศษสูงกว่าคนทั้งหลาย ๓ ประการ คือ ๑. ชอบคิดดีเป็นปกติ ได้แก่ คิดให้ทาน คิดให้อภัยเสมอ ไม่ผูกพยาบาท คิดเห็นถูกต้องตามความเป็นจริง เช่น เห็นว่าบุญบาปมิจริง พอมีพระคุณต่อเรา จริง เป็นต้น