นิพนานคืออะไร : หน้า 350/433

นิพนานคืออะไร? นิพนาน มีคำแปลได้หลายอย่าง เช่น - แปลว่า ความดับ ความสุข คือดับกิเลส ดับทุกข์ สุขจากกิเลส สุขจากทุกข์ - แปลว่า ความพน คือพันทุกข์ พันจากภพสาม นิพนาน เป็นสิ่งความทุกข์ทั้งหลายเข้าไปถึง อยู่พ้นภุของใคร ลักษณะ ไม่มีการเวียนวายตายเกิด ไม่มีแก่เจ็บตาย เที่ยงแท้แน่นอน ไม่มีการเปลี่ยนแปลง เป็นบรมสุข ดั่งขึ้นด้วยอำนาจกรรม มีพระพุทธพจน์ที่กล่าวถึงนิพนานไวหลายแห่ง อาทิเช่น "นิพนาน ปรม สุข นิพนาน สุขอย่างยิ่ง" ม. ม. ๑๓/๒๙/๒๘๑ "ความเกิดแห่งนิพนานโดยอ้อมปราศจาก ความเสื่อมแห่งนิพนาน นั้นมิได้มี ยอมปรากฏอยู่โดยแท้ นิพนานเป็นคุณชาติเย็น ยั่งยืน มั่นคง มีได้มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา เพราะฉะนั้น จึงชี้ว่า อะไรอะไร ๆ นำ ไปไม่ได้ ไม่นำเข้า" ขุ. ขุ. ๑๐/๕๙/๓๕ "ดูก่อนภิกษุปทั้งหลาย อายตนะนั้นนี้อยู่ ดิน น้ำ ไฟ ลม อากา- สัญญาอายตนะ วิญญาณอายตนะ อากิญจัญญายตนะ เนัสสัญญา- สัญญายตนะ โลกนี้ โลกหน้า พระจันทร์ และพระอาทิตย์ทั้งสอง ย่อมไม่ มีในอายตนะนั้น ดูก่อนภิษุทั้งหลาย เราอมไม่กล่าวซึ่งอายตนะนั้นว่า เป็นกรรมมา เป็นการไป เป็นการตั้งอยู่ เป็นการดูด เป็นการอุปถัมภ์ อายตนะ นั้นหาที่ตุ้งอาศัยได้ มีได้เป็นไป หามามีได้ นี้แปลว่าเป็นที่สุดแห่งทุก" ขุ. ขุ. ๑๐/๑๕๙/๑๙๖