คุณธรรมแห่งการกตัญญูต่อพ่อแม่ : หน้า 120/433

บำรุงจิตบำราศ ๙๕ คิดดูด้วยเหตุผล อย่าสับสนด้วยอารมณ์เท่านั้น การพิจารณาให้เห็นคุณของพ่อแม่ด้วยใจอย่างแท้แน่และเรียกว่า กตัญญู เป็นคุณธรรมเบื้องต้นของผู้เป็นลูก ยิ่งพิจารณาเห็นคุณท่านมากเท่าไร แสดงว่าใจของเราเริ่มใสและสร่างมากขึ้นเท่านั้น กตเวที หมายถึง การเทนำพระคุณของท่าน ซึ่งมีงานที่ต้องทำ ๒ ประการ คือ ๑. ประกาศคุณท่าน ๒. ตอบแทนคุณท่าน การประกาศคุณท่าน หมายถึง การให้ผู้อื่นรู้ว่าพ่อแม่มีคุณเราอย่างไรบ้าง มาน้อยเพียงใด เรื่องนี้เป็นคิดทำอยากเหมือนกัน แต่ส่วนมากไปทำตอนงานศพ คือเขียนประวัติสรรเสริญคุณพ่อแม่ในหนังสือแจก การกระทำเช่นนี้ก็ถูก แต่ถูกเพียงปล่อยขอคิวผิวผัน ถ้าเป็นการกินผลไม่ก็แค่เคี้ยวปล่อยเท่านั้น ยังมีทำที่จะประกาศคุณพ่อแม่สำคัญกว่านี้ คือที่เราเองน่ะ คนเราทุกคนคือ ตัวแทนของพ่อแม่ตนทั้งนั้น เลือดก็แบ่งมาจากท่าน เนื้อก็แบ่งมาจากท่าน ตลอดจนสัยใจคอได้รับการอบรมถ่ายทอดมาจากท่าน ความประพฤติของตัวเรานี่แหละ จะเป็นเครื่องประกาศคุณพแม่อย่างชัดแจ้งที่สุด ไม่ขออยู่หนี้หนังสือแจก ไม่ขออยู่ที่บรรพชนจึงตะถอน เดอู้อค่าที่เราน่ะ ถ้าพิมพ์ข้อความไว้ในหนังสือแจกว่า คุณพ่อคุณแม่เป็นคนดังอยู่ในศีลธรรม แต่ตัวเราเองประพฤติดีสมอย่างเมามา คอร์รับชั่นทุกรั้งที่มีโอกาส ศีลขอเดียวก็ไม่สนใจจะแถ ก็ดีคุณพ่อม่าเป็นคนดี สว่างเรียบร้อย แต่ตัวเรา ผู้เป็นลูกกลับประพฤติเป็นนักเลงอันธพาล อย่างนี้คุณค่านการสรรเสริญพ่อแม่ก็ด่ำหน้ากลวง กลายเป็นมาวบหน้าในภารกิจกระบวนการของเราให้หนังสือสำนึก ให้กระดาษ ให้ครื่องพิมพ์ ให้ช่างเรียบพิมพ์ แสดงคำตอบที่แทน แล้วตัวเรากลับประจานพ่อแม่ของตัวเอง อย่างน้อยที่สุดก็ประจานเกี