การสอนและการลงโทษในพระพุทธศาสนา : หน้า 286/433

เป็นคนว่าง่าย ๒๑๑ เอามาใช้ประโยชน์ได้ รังแต่จะทำให้หมู่คะแตะแยกรวนเร ปล่อยให้เป็นหน้าที่ของจิตแพทย์จัดการดีกว่า นอกจากยังมีข้อสนใจอีกหน่อยว่า ในการปกครองพวกคนดีอิง นั้น ถ้าหากกลา่งส่วนในนั้นเราคงแล้วเขาไม่ฟังจะทำอย่างไร คำตอบก็คือ ในข้านี้สอนให้ลงโทษ อาจพักราชการ ตัดเงินเดือน หรืออะไรก็แล้วแต่ความเหมาะสม ถ้าหากว่าจะไม่เชื่อฟัง ในทางพระพุทธศาสนามีวิธีแก้ไขอีกอย่างหนึ่งคือ ท่านใชคำว่า ลงพระมหัทย์ บางแห่งเขาเรียก คำว่าดาติ ดังมีตัวอย่างในสมัยพุทธกาล ดังนี้ นายฉันนะซึ่งเป็นคนตามเสด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อครั้งทรงนำกัณฑุกาออกบวรพยา ภายหลังได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุและเป็นคนหัวดื้อมากเพราะถือว่าตัวเองเป็นคนใกล้ชิด ใครจะสอนจะเตือนอย่างไรก็ไม่ฟัง พระอานนท์จึงราบทุกฉลามพระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่าจะทำอย่างไรดี พระบรมศาสดาจึงทรงแนะว่า เมื่อเสด็จดับขันธปรินิพพานแล้วไล่งพระมหานันทพระฉันนะ คือให้ภิกษุทุกรูปเลิกยุ่งเกี่ยวกับพระฉันนะ ให้ทำเหมือนว่ามีพระฉันนะอยู่ในโลกพระฉันนะอยากจะทำอะไรให้ปล่อยให้ทำ ไม่มีใครยุ่งเกี่ยว ไม่มีใครพูดคุยด้วย ต่อจากนั้นไม่นานใจดีด้วย กลายเป็นตัวประหลาดในทางกลางหมู่สงฆ์ พระฉันนะก็รู้สึกสำนึกตัว ลสารภาพผิดต่อหมูสงฆ์และเลิกดื้ออีกต่อไป การที่ทุกคนเลิกเกี่ยวข้องด้วย ไม่ให้ความช่วยเหลือ และไม่รู้จะอะไรทั้งสิ้น เรียกว่า ลงพระมหัทย์ เพราะฉะนั้นในที่ทำงานไหน หรือในโรงเรียน ตามบ้าน ถ้ามีลูกดื้อขึ้นมา อยากสอนอยากกัน พอแม่อาจจะลองลงพระมหัทย์ลูกบ้างก็ได้ แกโรคดีได้จะดินแค้น แต่ถ้าเกิดพ่ออึ้งหรือว่าแม่อึ้งขึ้นมา ลูกก็ไปลงพระมหัทย์ก็น่าหวังโดนตะพูด ต้องดูู่ให้เหมาะสมควรเป็นกรณี ๆ ไป