ทำไมจึงต้องบำเพ็ญฌาน : หน้า 312/433

ทำไมจึงต้องบำเพ็ญฌาน ? ผ่านมันชีวิตมาแล้ว 30 ปี เราจะพบว่าสิ่งไม่ดีความประพฤติที่ไม่ดีของตัวเราที่จะต้องปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้นยังมีอีกมาก บางอย่างที่เราได้พยายามแก้ไขปรับปรุงแล้วมันดีขึ้นตามลำดับ เคยมีโอกาส เห็นแต่ด่า ขี้อิจฉา โอ้คง ๆ ก็ดีขึ้นแล้ว แต่ก็ยังไม่หายอยู่ดี เช่น กามกำเริบ รักสวยรักงาม รักความสะดวกสบายจนเกินเหตุ งงหาย ชิมชา ท้องอ้วง ฟุ้งซ่าน รำาญใจ ฯลฯ เราจึงต้องหาวิธีที่ว่ามายิ่ง ๆ ขึ้นไปมาจัดการแก้ไข แต่สิ่งที่ควรจำไว้วคือ 1. เหตุแห่งความประพฤติไม่ดีทั้งหลาย ล้วนเกิดจากอิเลสสี่ซึ่งชุกช่อนอยู่ในใจเรา 2. เหตุที่กำจัดอิเลสได้ยาก เป็นเพราะ 2.1 เรายมไม่เห็นตัวกิเลส อย่างมากก็เพียงแค่เห็นอาการของกิเลส ทำให้ไม่รู้จักกิเลสดี บางคราวถูกกิเลสมันตีตาแล้วก็ยังไม่รู้ตัว 2.2 ใจของเราคุ้นเคยกับกิเลสมาก เหมือนเสือคุยปล ปลา่น้ำ ปลา พฤาถูกับพื้นน้ำแล้วมันจะคันรนสุดชีวิต เพื่อทางกลั้นน้ำให้ได้ คนส่วนใหญ่ก็เหมือนกัน รู้ว่าว่าการมีโลเลเป็นของธรรมดา รักกิเลส พวกมันมาติดเหลาเหย้าแล้ว ใครไปดึงขวดเหล้าออก เดี๋ยวเถอะได้ตามมานะเลย “อยู่!ไม่ได้ ไอ้เหล้าขวดนี่มันเป็นกล่องดวงใจของฉันเชียว นะ” ไม่ยอมหลอก หรือบางคนใครทำอะไรยี่ใจน้อยก็โกรธ พูดจาโผงผางไปเหล่ากภูมิใจ “นี่... มันต้องให้ ระยะบ้าง ไม่นหหนอยแน่ ไม่เกรงใจเราเลย” ภูมิใจในความมีโลเลของตัวเอง เป็นเสียอย่างนี้ 2.3 เรายังขาดวิธีที่เหมาะสมไปกำจัดกิเลส ตราบใดพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังไม่บังเกิดขึ้น เราก็ยังไม่รู้วิธีการกำจัดกิเลส แต่ก็ไม่จะอย่างไร แก้ไมต ด และอาจหาทางออกไม่เป็นเรื่อง เช่น บุชาไฟบาง ๆ