ข้อความต้นฉบับในหน้า
๑๓๙ มงคลที่ ๑๖
การประพฤติธรรม คืออะไร?
การประพฤติธรรม คือการประพฤตินให้อยู่ในกรอบของความถูก
ต้องและความดี ทั้งปรับปรุงพฤติกรรมของตนให้สมกับที่เกิดเป็นคน
และให้มีความเที่ยงธรรม ไม่ลำเอียง
เราจะเห็นได้ว่า การประพฤติธรรมนัน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้
เป็นมงคล ๑๖ กอนงคลที่ ๑๖ และ ๑๘ คือการสงเคราะห์ญาติและการ
ทำงานไม่โทษ
เหตุที่พระองค์ทรงวางลำดับมงคลว่าด้วยการประพฤติธรรมไว้อย่างนี้ ก็
เพราะในการสงเคราะห์ญาติและการทำงานไม่โทษ ซึ่งเป็นการทำงานเพื่อส่วน
รวมนั่น เราต้องมีการทำงานติดต่อกับคนจำนวนมาก ซึ่งมีอิทธิพลต่าง ๆ กันไป
ถ้าไม่ระมัดระวังให้ดีแล้ว โอกาสที่จะระเบิดกันก็มีมาก โอกาสที่เราจะ
ทำให้งานเสียเพราะขาดความเป็นธรรมก็มีมากเช่นกัน
ดังนั้น ก่อนทำงานเพื่อส่วนรวมจึงต้องประพฤติธรรม เพื่อเป็นการ
ปรับปรุงตนให้พร้อมที่จะร่วมกันอย่างผาสุก ไม่นำความเดือดร้อนมา
สู่ตนเองและผู้อื่น ซึ่งได้แก่การประพฤติปฏิบัติธรรม ๒ ลักษณะควบคู่ไป ได้แก่
๑. ประพฤติเป็นธรรม
๒. ประพฤติตามธรรม
ประพฤติเป็นธรรม คือมีความเที่ยงธรรม เป็นความถูกต้องและ
เป็นความดี
ความมั่นคงและความสงบเรียบร้อยของสังคมนั้น ขึ้นอยู่กับหลักธรรมอย่าง
หนึ่งคือ “ความเป็นธรรม” สังคมใดก็ตามจะมีข่าวปลอมหรือนำมังดั่ง
บริบูรณ์ แตกขาด “ความเป็นธรรม” เลยอย่างเดียว สังคมนั้นก็จะมีแตกความ
เดือดร้อนวุ่นวาย
เพราะขาดความเป็นธรรม ครอบครัวจึงแตกสลาย