จิตปราศจากธีและประเภทของธีส : หน้า 369/433

254 มงคลที่ 37 จิตปราศจากธีคืออะไร? ฌาณ แปลว่าฝุ่นละอองที่ละเอียดมากในที่นี้หมายถึงเลสอยละเอียด ที่เกะ ซีม เทรค หมัใจของเราอย่างซ่อนเร้นบางๆ ทำให้ความผูดผ่อง ความ ใสสะอาดเสียไปถ้าไม่สังเกตจะไม่เห็นไม่รู้ จิตปราศจากธีหมายถึงจิตที่หมดเกลือแล้วทั้งละเอียดอย่าง ถอนรากถอนโคน ไม่มีทางฟื้นกลับเข้าใจได้อีก ทำให้จิตสะอาดผ่องใส่ม นวลควรแก่งงาน ได้แก่จิตของพระอรหันต์ ผระเภทของธีส ธีสในใจคนมีอยู่ 3 ตระกูลใหญ๋ คือ ตระกูลธาตุ โทสะ โมหะ ธีส แต่ละตระกูลมีหลายระดับ ตั้งแต่ที่ยามมากๆ เห็นได้ชัดเจนเหมือนยะ มูลฝอย และเล็กลงเหมือนฝุ่นผง จนถึงที่ละเอียดมากๆ เหมือนธีส บางคนเจอ แล้วยังไม่รู้วาเป็นธีส มองไม่ออก ดังนี้ ๑. ตระกูลธาตุหรือโลกล คือความกำหนดดินดำ รัก อยากได้ ในคน สัตว์ สิ่งของ หรืออารมณ์ที่นำใคร มีตั้งแต่หยาบจนละเอียด ดังนี้ ๑.๑ อิทธิบาทในโลก: ความโลภอย่างแรงจนกระทั้งแสดงออกมา เช่น ปล้น จี้ ลักโมย ๑.๒ อภิชฌา ความเพ่งเล็งทรัพย์ของผู้อื่น จ้องๆ จะเอาของเขาแต่ ยังสงวนท่าที ไม่แสดงออก ๑.๓ โลกา ความอยากได้ ความโลภ ๑.๔ กามาระ ความพอใจในกาม รักเพศตรงข้าม ยังมีความรู้สึก ทางเพศ หรือยินดีในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ ๑.๕ รูปราคา ความติดในดีดในอารมณ์ของรูปาม เป็นเรื่องของผู้ ฝึกสมาธิได้รูปามแล้ว