หลักการขันติและการเอาชนะความโกรธ : หน้า 270/433

ม.คามวดตน ๒๔๕ “ผู้ใดโกรธตอบผู้ที่โกรธก่อนแล้ว ผู้นั้นกลับเป็นคนเลวกว่าผู้ที่โกรธก่อน ผู้ที่ไม่โกรธตอบบุคคลกำลังโกรธอยู่ ยอมชื่อว่า เป็นผู้ชนะสงครามอันชนะได้ยากยิ่ง” ส. ส. ๑๕/๑๓๙/๒๕๒ ๗. ไม่ปลูกน้ำตาให้แก่อื่นๆ คือไม่อาฆาตให้แก่อื่น ไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนหรือเจ็บแค้นใจจน น้ำตาไหล ด้วยอำนาจความเกรี้ยวกราดของเรา ๕. มีใจเบิกบานแม่อยู่เป็นนิตย์ คือมีดีออ่มใจเสมอๆ ไม่พยายาม ไม่โทษฟ้า โทษฝน โทษวาดา โทษโชคชะตา หรือโทษใครๆ ทั้งนั้น พยายามอดทนทำงานทุกอย่างด้วยใจเบิกบาน ลักษณะความอดทนนัน่ โบราณท่านสอนลูกหลานไว้ อีก ว่า “ปิดหูขวา ปิดตาซ้าย ง อิดปากเสียง นอนนั่งสบาย” คนบางคนนี้เขาทำงาน บางคนนี้เขียนหนังสือ บางคนเกาะเกร พอมีผู่าว่า ลักตเตือนก็เฉยเสีย แล้วบอกว่าตนเองกำลังบำเพ็ญขันติ บารมี อย่างนี้เป็นการเข้าใจผิด ดีความหมายของขันติไม่ได้หมาย ถึงการตกอยู่ในสภาพใดก็ตามอย่างนั้น พวกที่กินกันจนต่อไป ไม่ขวนขวายทำงานหากิน จัดเป็นพวกตายด้าน พวกที่เก๊กนงไม่ไป ใครสอนให้ไม่เอา จัดเป็นพวกดื้อด้าน พวกที่ออแล้วก็ยังอีก ใครห้ามก็ไม่ฟัง จัดเป็นพวกดื้อดีง ลักษณะที่สุดยิ่งของขันติ คือตลอดเวลาที่อตนอยู่นั้น จะต้อง มีใจผ่องใส ไม่เศร้าหมอง เราสรุปลักษณะของขันติโดยย่อได้ดังนี้