ความสำเร็จและพระคุณของบิดามารดา : หน้า 194/214

ความสำเร็จในหน้าที่การงาน หรือการมอบเงินให้ท่านเพียงอย่างเดียว บุตรต้องชักชวนแนะนำให้ท่าน ประพฤติธรรม คือ ทำทาน รักษาศีล เจริญสมาธิ แบบนี้ถือว่าตอบแทนพระคุณได้ถูกต้อง นี้จัดเป็นสัมมา ทิฏฐิข้อที่ 7 มารดามีพระคุณ 8. สำนึกพระคุณบิดา ตัวอย่างผู้ที่สำนึกพระคุณของบิดา คือ พระเจ้าอชาตศัตรู พระองค์ทรง ทำปิตุฆาตคือปลงพระชนม์ชีพพระเจ้าพิมพิสารผู้เป็นพระราชบิดา กล่าวกันว่าความรักของพระเจ้าพิมพิสาร ที่มอบให้นั้นมากยิ่ง แม้ฝีที่สกปรกยังใช้พระโอษฐ์ดูดเอาน้ำหนองออกให้ได้ เพราะทนไม่ได้ที่เห็นพระ ราชโอรสร้องไห้เพราะความเจ็บปวดทุกข์ทรมาน ภายหลังจากที่พระเจ้าอชาตศัตรูทำปิตุฆาตแล้ว ทุก ค่ำคืนพระองค์ทรงเดือดร้อนใจเสวยไม่ได้บรรทมก็หวาดผวา เพราะได้สำนึกตอนที่มีพระราชโอรสของตนเอง จึงทรงสัมผัสได้ถึงความรักที่บิดามีต่อบุตร ด้วยเหตุนี้ บิดาจึงมีพระคุณมากไม่แพ้มารดา คือ ให้โอกาสเรา ได้เกิด เป็นต้นแบบทางร่างกาย และเป็นต้นแบบทางจิตใจ บุตรสำนึกในพระคุณของท่าน วิธีการตอบแทน พระคุณท่านที่ดีที่สุดไม่ใช่ความสำเร็จในหน้าที่การงาน หรือการมอบเงินให้ท่านเพียงอย่างเดียว บุตรต้อง ชักชวนแนะนำให้ท่านประพฤติธรรม คือ ทำทาน รักษาศีล เจริญสมาธิ แบบนี้ถือว่าตอบแทนพระคุณได้ถูกต้อง นี้จัดเป็นสัมมาทิฏฐิข้อที่ 8 บิดามีพระคุณ 9. มีการถือกำเนิดแบบโอปปาติกะ คือ เกิดวันนั้นก็โตเต็มวัยวันนั้นไม่ต้องมีพัฒนาการทางร่างกาย แบบมนุษย์หรือสัตว์เดรัจฉานทั่วไป หมายถึง การถือกำเนิดในสวรรค์ เรียกว่า สุคติภูมิ การถือกำเนิดใน อบาย ได้แก่ เปรต อสุรกาย สัตว์นรก เรียกว่า ทุคติภูมิ มีเหตุผลอยู่หลายประการที่จำเป็นต้องศึกษาเรื่อง การถือกำเนิดแบบโอปปาติกะอย่างน้อย 2 ประการคือ 1) ทำให้เกิดหิริโอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัว และความละอายที่จะกระทำบาปอกุศลใดๆ ทั้งปวงด้วยเหตุที่ขาดหิริโอตตัปปะนี้เองจึงทำให้มีสัตว์ไปบังเกิดในทุคติภูมิมากกว่าสัตว์ที่เกิดในสุคติภูมิ พระพุทธองค์ทรงอุปมาผู้ไปสุคติภูมิว่าน้อยเท่าเขาโค ส่วนผู้ไปทุคติภูมิมากเท่าขนของโค เมื่อเกิดในทุคติ ภูมินี้แล้ว การจะกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีกยากเหมือนเต่าตาบอด ที่ทุกร้อยปีจะโผล่หัวพอดีบ่วงที่ลอยอยู่ใน มหาสมุทร อุปมามนุษย์ที่ละโลกแล้วจะกลับมาเกิดเป็นมนุษย์อีกน้อยเท่ากับฝุ่นในเล็บมือ เมื่อเทียบกับฝุ่น ในแผ่นดิน แม้แต่ผู้สามารถมาเกิดในสุคติภูมินี้แล้ว เมื่อละโลกก็อาจจะไปเกิดในทุคติภูมิมากเหมือนฝุ่นใน แผ่นดิน ที่เป็นแบบนี้ก็เพราะเมื่อถือกำเนิดแล้วก็ก่อกรรมชั่วมากกว่ากรรมดีจึงทำให้พลัดกลับมาเกิดทุคติ ภูมิได้อีก ขึ้นอยู่กับกรรมที่กระทำไว้ การทำหน้าที่ของหิริโอตตัปปะมีกระบวนการขั้นตอนยึดสติสะกดใจไม่ให้พลาดพลั้งแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ 1.1) กรณีถูกบีบบังคับจากสิ่งเร้าภายนอก คือ ความเป็นอยู่ในรูปแบบสังคมทำให้ต้อง เกี่ยวข้องกับคนเป็นอันมากหลากหลายความคิดความเชื่อ อันจะนำไปสู่ความไม่เข้าใจกัน อาจร้ายแรงถึง ขั้นทะเลาะวิวาทจนเป็นเหตุให้ทำลายชีวิตกันและกัน กรณีเช่นนี้จะต้องมีความอดทนอดกลั้นต่ออารมณ์ขุ่น 184 DOU ก ฏ แ ห่ ง ก ร ร ม