เรื่องราวของโตเทยยพราหมณ์และสุภมาณพ : หน้า 49/214

ในสมัยที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรายังทรงพระชนมชีพอยู่นั้น ณ เมืองสาวัตถี อันเป็นเมือง หลวงของแคว้นโกศล มีพราหมณ์คนหนึ่งชื่อ โตเทยยพราหมณ์ เป็นผู้ร่ำรวย มีทรัพย์มากถึง 87 โกฏิ จัด อยู่ในระดับเศรษฐี พราหมณ์มีบุตรชายคนเดียวชื่อ สุภมาณพ บ้านอยู่ไม่ไกลจากวัดพระเชตวันนัก แม้ พราหมณ์จะมีทรัพย์มากแต่ก็ไม่เคยทำบุญ เขาไม่เคยใส่บาตรแม้แต่ทัพพีเดียว ไม่เคยยกมือไหว้พระสงฆ์ แม้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ไม่นับถือ แต่กลับไล่ตะเพิดทุกครั้งที่ผ่านหน้าบ้าน พราหมณ์เป็นผู้มีความตระหนี่ ได้สอนลูกของตัวเองอยู่เสมอว่า ไม่ให้ใช้จ่ายทรัพย์ฟุ่มเฟือย ให้ หรือเหมือนกับผึ้งที่สั่งสม เก็บสะสมทรัพย์เหมือนกับปลวกที่นำดินมาสะสมทีละนิดจนกระทั่งเป็นกอง น้ำหวานทีละหยดจากเกสรดอกไม้จนได้น้ำผึ้งเต็มรัง เวลาผ่านไป พราหมณ์ล้มป่วยลง และเสียชีวิตในที่สุด โดยที่ยังไม่ได้บอกถึงสถานที่ฝังสมบัติที่ ฝังไว้บางส่วนแก่บุตรชาย เมื่อพราหมณ์ตายแล้ว ได้บังเกิดเป็นลูกสุนัขในเรือนของบุตรชาย ด้วยอำนาจ แห่งกรรมที่หวงแหนทรัพย์ สุภมาณพเห็นลูกสุนัขนั้น ก็เกิดความรักอย่างจับใจ แต่ไม่ทราบว่าเป็นพ่อของตน และได้นำลูกสุนัขมาเลี้ยงดู ให้อาหาร จัดที่นอนให้อย่างดี วันหนึ่ง ตอนใกล้รุ่งพระพุทธองค์ทรงตรวจดูสัตวโลกเพื่อที่จะไปโปรด สุภมาณพเข้าไปในข่าย พระญาณของพระองค์ พระองค์ทรงทราบว่า วันนี้จะต้องไปโปรดสุภมาณพ และได้ผลรับ คือ สุภมาณพจะ นับถือพระพุทธศาสนา ส่วนพราหมณ์ที่เป็นสุนัขนั้น เมื่อตายแล้วจะต้องไปตกนรก ครั้นรุ่งเช้า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จออกบิณฑบาต ไปยืนประทับหน้าบ้านของสุภมาณพ ในวันนั้นสุภมาณพไม่อยู่ ออกไปทำธุระบางอย่างนอกบ้าน แม้ว่าคนรับใช้ในบ้านของสุภมาณพจะเห็น พระพุทธองค์ แต่ก็ไม่มีใครใส่บาตร เพราะไม่ได้นับถือพระพุทธศาสนา ขณะเดียวกัน ลูกสุนัขเห็นพระพุทธ องค์มาประทับยืนอยู่ ก็แสดงความไม่พอใจ ด้วยอาการเห่าหอน พระพุทธองค์ทอดพระเนตรเห็นลูกสุนัข แสดงอาการอย่างนั้น จึงตรัสว่า “โตเทยยพราหมณ์ เมื่อชาติก่อนเจ้าดูหมิ่นเรา จึงเกิดเป็นลูกสุนัข ชาตินี้ เจ้ายังมาดูหมิ่นเราอีกเจ้าตายจากที่นี้แล้วจะต้องไปเกิดในมหานรก” ลูกสุนัขฟังเสียงพระพุทธองค์แล้วก็เข้าใจ จึงได้วิ่งคอตกด้วยความกลัวเข้าไปในบ้าน แทนที่จะไปนอนยังที่นอนอันสวยงามของตน แต่กลับไปนอนบน กองขี้เถ้าที่กลางเตาไฟ คนรับใช้พยายามจับขึ้นไปนอนบนเตียงเท่าไรก็กลับมานอนที่เดิม จากนั้นพระองค์ก็เสด็จไปยังวัดพระเชตวัน สุภมาณพกลับมาจากธุระ เห็นลูกสุนัขของตนนอนอยู่ บนกองขี้เถ้า จึงดุด่าคนรับใช้ด้วยความไม่พอใจ และสอบถามถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เมื่อได้ฟังคนรับใช้ รายงานแล้ว ก็โกรธขึ้นมาทันที กล่าวหาว่าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าดูหมิ่นพ่อของตนว่าเกิดเป็นสุนัข ทั้งที่ แท้จริงพ่อของตนนั้น พวกพราหมณ์ทายว่าไปเกิดในพรหม สุภมาณพตรงไปยังวัดพระเชตวัน เพื่อจะตำหนิ พระพุทธองค์ เมื่อไปถึงก็ยืนและไม่ไหว้พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทูลถามถึงเรื่องที่เกิดขึ้น พระพุทธองค์มิได้ตอบโต้ แต่อย่างใด ทรงให้สุภมาณพพิสูจน์ความจริงว่าพ่อของเขาเกิดเป็นสุนัข ด้วยการออกกุศโลบายให้สุนัข บ ท ที่ 2 ห ลั ก ก ร ร ม ข อ ง พ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า DOU 39