สาเหตุการเกิดกรรมฝ่ายดี : หน้า 33/214

2) สาเหตุการเกิดกรรมฝ่ายดี * อโลภะ คือ ความไม่อยากได้ของผู้อื่น * อโทสะ คือ ความไม่ประทุษร้ายใจ โดยไม่แสดงออกในลักษณะรุนแรง เช่น ความพยาบาท ความโกรธ ความขุ่นเคือง ไม่ถูกใจ ไม่พอใจ คับแค้นใจ เจ็บใจ อโมหะ คือ ไม่หลงผิด เช่น ปรับความเห็นให้ตรงตามความเป็นจริง การไม่ผูกโกรธผู้อื่น พระพุทธองค์ทรงสั่งสอนให้หมู่สัตว์รู้จักสาเหตุการเกิดกรรม เพื่อจะได้ดับที่ต้นเหตุ จากการศึกษา พบว่า ทรงแนะนำให้แก้ไขความโลภด้วยความไม่โลภ คือ ให้ทำทาน แก้ไขความโกรธด้วยความไม่โกรธ คือ ให้เจริญเมตตา และรักษาศีล แก้ไขความหลงผิดด้วยโยนิโสมนสิการ คือ รู้จักคิด รู้จักจับแง่มุมในการคิด วิเคราะห์แยกแยะเหตุผลจนเข้าใจถึงที่มาที่ไปได้กระจ่างชัด มีความคิดสร้างสรรค์ คิดเป็น คิดแล้วความโลภ ความโกรธ ความหลงลดลง คิดแล้วมีกำลังใจในการทำความดี ด้วยวิธีการเจริญสมาธิ ประการทั้งปวงนี้ จะทำให้รากคืออกุศลถูกทำลายไม่สามารถหยั่งรากลึกเจริญเติบโตได้อีก เหมือนบุรุษเอาไฟเผาพืชไหม้เป็น ผุยผงตั้งแต่ต้นจนถึงราก 1.2.8 ลักษณะกรรมและการให้ผลของกรรม ตามหลักกฎแห่งกรรมที่ว่า ใครทำกรรมใดย่อมได้รับผลของกรรมนั้น ทำดีย่อมได้ดี ทำชั่วย่อมได้ ชั่ว ซึ่งกรรมดีกรรมชั่วและการให้ผล พระพุทธองค์ทรงแยกลักษณะกรรมและการให้ผลของกรรมแบ่งออก เป็น 4 ประเภท 1) กรรมดำมีวิบากดำ หมายถึง บุคคลมีอกุศลเจตนาจึงปรุงแต่งให้เกิดอกุศลกรรม ได้แก่การ กระทำชั่วทางกาย ทางวาจา และทางใจ ผลแห่งการกระทำจึงทำให้ไปบังเกิดในทุคติ วินิบาต เสวย ทุกขเวทนาล้วนๆ เพราะประกอบกรรมชั่วจึงทำให้ไปทุคติภูมิ ส่วนมากผู้ที่ประกอบแต่กรรมดำ คือ สัตว์นรก 2) กรรมขาวมีวิบากขาว หมายถึง บุคคลมีกุศลเจตนาจึงปรุงแต่งให้เกิดกุศลกรรม ได้แก่ การ กระทำดีทางกาย ทางวาจา และทางใจ ผลแห่งการกระทำจึงให้ไปบังเกิดในสุคติ เสวยสุขเวทนาล้วนๆ เพราะประกอบกรรมขาวจึงทำให้ไปสุคติภูมิ ส่วนมากผู้ที่ประกอบแต่กรรมขาวคือ พรหม 3) กรรมทั้งดำทั้งขาว มีวิบากทั้งดำทั้งขาว หมายถึง บุคคลมีทั้งกุศลเจตนา และอกุศลเจตนา เมื่อกุศลเจตนาเกิดจึงปรุงแต่งให้ทำกุศลกรรม เมื่ออกุศลเจตนาเกิดจึงปรุงแต่งทำอกุศลกรรม ทำทั้งกรรม ดีและกรรมชั่วปะปนกันไป ผลแห่งการกระทำจึงทำให้มีสุขบ้างทุกข์บ้างสลับกันไป กรรมดีให้ผลก็ไปเกิดใน สุคติภูมิเสวยสุขเวทนา กรรมชั่วให้ผลก็ไปเกิดในทุคติภูมิเสวยทุกขเวทนา ส่วนมากผู้ที่ประกอบทั้งกรรมดำ * กุกกุโรวาทสูตร, มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์, มก. เล่ม 20 ข้อ 88 หน้า 189 บ ท ที่ 1 ค ว า ม ามรู้เบื้อ อ ง ต้ น เ รื่ อ ง ก า แ ห่ ง ก ร ร ม DOU 23