ผลของกรรมและการตีความพราหมณ์ : หน้า 56/214

ยืนยันว่า กรรมชั่วไม่มี ผลของกรรมชั่วไม่มี พราหมณ์จำพวกที่ 3 เห็นบุคคลจำพวกที่ 3 ในบุคคล 4 จำพวกที่กล่าวมาแล้วข้างต้น แล้วกล่าว ยืนยันว่า กรรมดีมี ผลของกรรมดีมี พราหมณ์จำพวกที่ 4 เห็นบุคคลจำพวกที่ 4 ในบุคคล 4 จำพวกที่กล่าวมาแล้วข้างต้น แล้วกล่าว ยืนยันว่า กรรมดีไม่มี ผลของกรรมดีไม่มี เมื่อตรัสจบแล้ว พระองค์ได้ทรงจำแนกพิจารณาในวาทะของพราหมณ์เหล่านั้น ว่าวาทะของ พราหมณ์บางอย่าง พระองค์ทรงเห็นด้วย บางอย่างพระองค์ก็ไม่ทรงเห็นด้วย แล้วพระองค์ทรงจำแนกกรรม ผู้ทำกรรม และผลของกรรมตามแนวของพระองค์ ดังนี้ 1. บุคคลผู้ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ เป็นต้น ตายแล้วไปเกิดในอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะเขา ทำกรรมชั่วที่ให้ผลเป็นทุกข์ไว้ในกาลก่อน หรือในกาลภายหลัง หรือมีมิจฉาทิฏฐิในเวลาจะตาย 2. บุคคลผู้ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ เป็นต้น ตายแล้วไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์ เพราะเขาทำกรรมดีที่ให้ ผลเป็นสุขไว้ในกาลก่อน หรือในกาลภายหลัง หรือมีสัมมาทิฏฐิในเวลาจะตาย 3. บุคคลที่เว้นขาดจากปาณาติบาต ลักทรัพย์ เป็นต้น ตายไปแล้ว เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะเขาทำกรรมดีที่ให้ผลเป็นสุขไว้ในกาลก่อน หรือในกาลภายหลัง หรือมีสัมมาทิฏฐิใน เวลาจะตาย 4. บุคคลที่เว้นขาดจากปาณาติบาต ลักทรัพย์ เป็นต้น เมื่อตายไปแล้ว เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะเขาทำกรรมชั่วที่ให้ผลเป็นทุกข์ไว้ในกาลก่อน หรือในกาลภายหลัง หรือว่ามี มิจฉาทิฏฐิเมื่อเวลาจะตาย ในตอนท้ายของพระสูตร พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสสรุปว่า กรรมที่ไม่ควรส่องให้เห็นว่าไม่ควรก็มี กรรมที่ไม่ควร ส่องให้เห็นว่าควรก็มี กรรมที่ควร ส่องให้เห็นว่าไม่ควรก็มี กรรมที่ควร ส่องให้เห็นว่าควรก็มี หมายความว่า การส่งผลของกรรมนั้นแน่นอน แต่ไม่อาจจะคาดเดาได้ว่า ถ้าทำกรรมดี จะต้องมีสุคติเป็น ที่ไปเสมอไป หรือทำกรรมชั่วจะต้องมีอบายเป็นที่ไป ก็ไม่เสมอไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ ดังที่ พระพุทธองค์ทรงจำแนกไว้ คือ กรรมดีหรือกรรมชั่วที่ทำไว้ในอดีต หรือกรรมดีหรือกรรมชั่วในปัจจุบัน หรือก่อนตาย ใจเป็นสัมมาทิฏฐิ หรือมิจฉาทิฏฐิ ในพระสูตรนี้มีประเด็นที่น่าสนใจอยู่หลายประเด็นแต่ประเด็นที่อยากจะชี้ให้เห็นเป็นประการสำคัญ คือ ความซับซ้อนในการส่งผลของกรรม ที่ไม่อาจจะคาดเดา หรือคิดพิจารณาด้วยปัญญาธรรมดาได้ หรือ แม้แต่บุคคลผู้มีตาทิพย์ที่เห็นการเวียนว่ายตายเกิดระดับหนึ่งแล้ว แต่ก็ยังมองไม่ครบวงจร ซึ่งอาจจะก่อให้ เกิดความเข้าใจที่ไม่สมบูรณ์ บางอย่างก็เข้าใจถูก บางอย่างก็เข้าใจผิด และอาจจะนำไปสอนกันแบบผิด ดังวาทะของพราหมณ์ทั้ง 4 จำพวกดังกล่าว ซึ่งมีผลทำให้การดำเนินชีวิตผิดพลาด มีสิทธิ์ไปอบายได้ 46 DOU ก ฏ แ ห่ ง ก ร ร ม