การสำรวมอินทรีย์: แนวทางการควบคุมใจให้สงบ : หน้า 94/272

คำว่า “สำรวมอินทรีย์” คืออะไร เราจะต้องสำรวมอินทรีย์อย่างไรจึงจะทำให้จิตใจของเราใสและหยุดนิ่งได้ พระอนันดธ์ภูวโลก การสำรวมอินทรีย์ คือการควบคุมระมัดระวังสิ่งที่จะเข้าไปอาศัยภายนอกต่าง ๆ ไม่ให้เข้าไปในสิ่งที่จะทำให้คุณภาพของใจคร่ำหมองลง เช่น สิ่งที่กระตุ้น ยั่วให้เกิดถาม ราคา หรือโทสะ ทำให้จิตรอนร ึมีอาจจะหยุดนิ่งได้ เราต้องรู้ทันถึงอันตรายของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบตัวไม่ควรมีสติอยู่เสมอ ควบคุม การเข้าไปรบสิ่งต่าง ๆ เช่น การไม่ดู ไม่ฟังสิ่งที่ทำให้ใจคร่ำหมอง หรือหาสิ่งเหล่านั้นมา กระทบ ก็ไม่ให้กระทบ เมื่อเราหวั่นแหและรักษาความสงบภายในของเราได้ใจของเรา ก็จะใสและหยุดนิ่งได้ พระนิรคลศรีโอตตโร คือการสำรวม ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ ซึ่งเราควรตั้งสติ ตรีกระสิกนถึงความไม่ เหมาะไม่งาม ไม่ฟังประสงค์ต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นกับอินทรีย์ทั้ง 6 นี้อย่างเนื่องนิจ มองในสิ่งที่ ควรดู ฟังในเรื่องธรรม ไม่ดามกลิ่นที่ขี้น รสชาติั้นเพียงประทังร่างกาย แล้วรักษายก เพื่อสร้างบุญ ใจรามุงสูงดิ้งศูนย์กลางฐานที่ 7 วรรณา ศรีใส สำรวมอินทรีย์ คือการมีสติ ระวังใจในสิ่งใด ๆ ที่มีกระทบทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ใจบุ่มบ่ามใจ ๆ เราต้องสำรวมโดยเมื่อเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ได้สัมผัส ได้สัมผัส ก็ต้องสักแต่ว่าเห็น ได้ยิน ฯลฯ เหมือนอายตนะทั้ง 6 ของเราพิการ ไม่รู้สึกถึงมาระทบ เหมือนพพี่ที่ไม่เคยรู้รสแกงแมจะเข้าอยู่กับน้ำแกง คือเมื่ออายตนะทั้ง 6 ของเรากระทบสิ่งใดเราจะไม่ปรุงแต่ง รีบเอาใจไปจดศูนย์ จดดวงพระทันที ฝึกทำบ่อย ๆ ทุกลมหายใจเข้าออก ทำงานเป็นนิสัย สิ่งใดมาระทบก็จะเหมือนกับความว่างเปล่า ใจจะไม่รับรู้ ไม่สุข ไม่ทุกข์ เพราะใจสุขอยู่กับพระภายใน ซึ่งเป็นบรมสุขกว่าอายตนะภายนอกใด